شیلا سلیمانی - گروه تکنولوژی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
خدیجه علی آبادی - گروه تکنولوژی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
اسماعیل زارعی زوارکی - گروه تکنولوژی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
علی دلاور - گروه سنجش و اندازه گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

پیشینه و اهداف: نیاز به عملکرد و استقلال سبک های حل مساله یادگیری دستور زبان انگلیسی دانشجویان در دنیای  دانش مدار کنونی، امری ضروری است. لذا پژوهش حاضر با هدف بهبود آن تحت الگوی یادگیری معکوس به این موضوع پرداخته است.روش ها: تحقیق حاضر از نوع کاربردی و نیمه آزمایشی است. جامعه آماری پژوهش از میان کلیه فراگیران ثبت نام شده در مرکز آموزش های تخصصی کوتاه مدت زبان انگلیسی علاءالدین از سال تحصیلی ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ (تعداد ۳۸۰ نفر) به صورت هدفمند و در دسترس تعیین شد. معیار انتخاب زبان آموزان با جایگزینی تصادفی بود. در پرسش نامه های پیش آزمون و پس آزمونی که فراگیران به سوالات به طور کامل پاسخ نداده بودند و یا مواردی که بدون جواب بودند از این مجموعه حذف شدند. در نهایت مشارکت کنندگان تعداد ۲۲۰ نفر شدند که در دو گروه کنترل و آزمایش هر گروه ۱۱۰ نفر قرار گرفتند. به منظور جمع آوری داده ها، از پرسش نامه ی حل مساله کسیدی و لانگ  (Cassidy & Long, ۱۹۹۶)  با ۲۴ سوال که روی یک مقیاس سه درجه ای (بله، خیر و نمی دانم) تنظیم شده و شش عامل را می سنجد، استفاده شد. این پرسش نامه ابتدا به عنوان پیش آزمون روی گروه کنترل و آزمایش اجرا شد. سپس در گروه کنترل از آموزش به شیوه معمول و متداول که تمام مراکز آموزش زبان از آن بهره می گیرند، استفاده شد. بدین معنی که ارائه مفاهیم به صورت تدریس سخنرانی شفاهی یا کتبی از طرف مدرس صورت گرفت که شامل استفاده از روش حفظ و تکرار و پرسش و پاسخ توسط فراگیر است. در آن به علاقه، استعداد و تفاوت های فردی فراگیران توجه نمی شود. شیوه تدریس معکوس در گروه آزمایش اجرا شد. به این معنی که مدرس معکوس تدریس نمود. در این روش، مدرس کتاب، اسلایدها، جزوه آموزشی و همچنین آزمون های تعاملی (interactive tests) را تهیه کرد و سپس بستر شبکه اجتماعی مناسب با توجه به دسترسی آسان (تلگرام و واتس اپ) را در نظر گرفت. او این موارد را قبل از کلاس در اختیار فراگیران قرار داد. فراگیران و مدرس می توانستند با به اشتراک گذاشتن مطالب آموزشی، ایده ها، سوالات، تکالیف و نکات را از طریق این شبکه های اجتماعی تعاملی با یکدیگر به اشتراک گذاشته و در ارتباط باشند. این روش به مدت ۱۶ ماه (بدون درنظر گرفتن جلسات لغو شده) در ۱۰ دوره و  برای هرکدام از گروه های  آزمایش و کنترل ۵ دوره آموزش داده شد. هر دوره شامل ۳۹ جلسه ۹۰ دقیقه ای (۵۸.۵ ساعت) ۲ جلسه در هفته و یا ۲۰ جلسه ۱۸۰ دقیقه ای (۶۰ ساعت) یک جلسه در هفته فقط جمعه ها تحت آموزش یک مربی برگزار شد. در ابتدای جلسه بعد، از مطالب جلسه قبل پس آزمون و مصاحبه شده و در مورد محتوای همان جلسه پیش آزمون گرفته می شد. برای پاسخ به سوالات تحقیق، از آزمون اندازه گیری مکرر (repeated measurement) و آزمون های پارامتریک T یک نمونه استفاده شد.یافته ها: یافته ها حکایت از اثر این روش تدریس بر بهبود عملکرد و استقلال در حل مساله یادگیری دستور زبان انگلیسی دانشجویان تحت الگوی یادگیری معکوس داشت.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که ارزش و مقبولیت الگو در کنار روش های تدریس سنتی بر عملکرد و استقلال در حل مساله یادگیری دستور زبان انگلیسی دانشجویان تاثیر فراوان داشته و باعث افزایش اعتماد به نفس فراگیران می شود. اجرای پژوهش های همانند در دروس مختلف رشته های مختلف دانشگاه‍ی و همچنین بررسی این شیوه تدریس بر روی نمونه های بیشتر از جمله پیشنهادها برای پژوهش های آتی است.

الگوی یادگیری معکوس, استقلال, عملکرد, دستور زبان انگلیسی, سبک های حل مساله