ریحانه گنجی - دانشجوی دکتری، اقتصاد محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
زهرا عابدی - دانشیار، مدیر گروه اقتصاد محیط زیست، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
عبدالرسول قاسمی - دانشیار، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
امیر محمدی نژاد - دانشیار، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران.
محمد صادق علیپور - دانشیار، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران.

امروزه عملکرد محیط زیست، مورد توجه گسترده ای قرار گرفته است. مسائلی همچون آلودگی هوا، گرمایش زمین، نابودی زیستگاه های طبیعی، تهدید تنوع زیستی، بحران کم آبی و بیابان زایی از جمله عواملی مسائلی هستند که آینده بشر را تهدید می کنند.حجم فعالیت های نفت و گاز کشورهای حاشیه خلیج فارس، از جمله بسترهایی هستند که توجه به عملکرد محیط زیست این حوزه را نیز برجسته می سازند. از همین روی، مقاله حاضر به دنبال بررسی اثر عوامل اقتصادی و غیراقتصادی موثر در عملکرد زیست محیطی کشورهای حوزه خلیج فارس است که عوامل اقتصادی نرخ رشد اقتصادی، درجه بازبودگی اقتصادی، شدت انرژی و عوامل غیراقتصادی شهرنشینی، دمکراسی، جمعیت، توسعه سرمایه انسانی و توسعه مالی را با استفاده از مدل پنل دیتای فضایی مورد بررسی قرار می دهد تا آثار این تعامل را نیز آشکار سازد. جامعه آماری هشت کشورحوزه خلیج فارس، مشتمل بر کشورهای ایران، امارات متحده عربی، بحرین، عراق، عمان، عربستان سعودی، قطر و کویت است که دوره زمانی ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۸ را مورد بررسی قرار می دهد. یافته های تحقیق، نشانگر معناداری اثرات فضایی مربوط به توسعه مالی، بازبودگی تجارت و شهرنشینی می باشد.

عملکرد محیط زیست, عوامل اقتصادی, عوامل غیراقتصادی, پنل دیتای فضایی, کشورهای حوزه خلیج فارس