حسن رضایی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
مهسا تقوی - کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

گرایش به صنعتی شدن و در پی آن وجود پدیده ای به نام اتومبیل باعث گردید که کالبد شهرها از شکل سنتی خود خارج شده و تحت تاثیر این پدیده تعاریف نوینی از ساختار شهری نسبت به گذشته شکل گیرد. با افزایش اتومبیل الگوی جدیدی تحت عنوان شهرهای بزرگراه گرا شکل گرفت که توسعه شهرها را با محوریت بزرگراه ها پدید آورد. اما با پدید آمدن مشکلات ترافیکی، آلودگی محیط زیست، اتلاف منابع زیرزمینی و... راهکارهایی جهت تغییر این وضعیت اندیشیده شد و شهرها پذیرای سیستم حمل ونقل پیشرفته مترو شدند. وجود مترو به تنهایی نتوانست انسان ها را از اتومبیل خود جدا کند، شهرسازان و برنامه ریزان شهری توسعه هوشمندانه ارائه کردند که تاکید اساسی این جریان بر تلفیق کاربری نوگرا راهکارهایی تحت عنوان (Smart Growth) زمین با سیستم حمل ونقل عمومی مترو بود، به گونه ای که با تجمیع کاربری های مورد نیاز در اطراف ایستگاه های مترو، تقاضای سفر را به حداقل برسانند که ازجمله این مفاهیم، توسعه شهری با محوریت حمل ونقل عمومی بود. در این رساله که شامل چهار حوزه می باشد، پس از پرداختن به مبانی نظری ایستگاه های مترو و مجتمع های ایستگاهی مبادرت به طراحی مجتمع ایستگاهی در مظهر ایستگاه کوهسنگی مشهد شده که در غالب طراحی مجموعه خدماتی (تجاری، اداری، فرهنگی، تفریحی و...) و پیشنهاداتی در جهت توسعه کاربری های اطراف و تلفیق با مترو صورت گرفته است تا بتواند با برطرف کردن نیازهای ساکنین تحت حوزه نفوذ ایستگاه از سفرهای زائد جلوگیری کند و استفاده از وسیله نقلیه شخصی را به حداقل برساند. الگوهای این چنینی در دیگر ایستگاه ها علاوه بر صرفه جویی در وقت، هزینه، منابع زیرزمینی و... باعث اصلاح ساختار شهری و ارتقاء کیفیت فضای شهری می شود.

مجتمع های ایستگاهی، کیفیت بخشی محیطی، معماری زیرزمینی، مظهر ایستگاه ها مترو، ایستگاه مترو کوهسنگی