محسن توده رنجبر - کارشناس ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی
فاطمه عراقی - کارشناس ارشد روانشناسی عمومی

افراد معتاد به مواد مخدر خود را فهیم تر از دیگران می دانند به ویژه در حالت خماری خود را صاحب حق دانسته و از همه طلبکار و متوقع هستند و در رابطه با انجام نشدن کارها و خواسته هایشان و خطاهای زندگی شان همه را مقصر میدانند جز خودشان، چرا که بارزترین خصیصه روانی آنها، خود شیفتگی است. معتادان رفیق بد و همسر ناسازگار یا رفتار نادرست والدین را به عنوان عوامل گرایش خود به اعتیاد در اولویت قرار میدهند. حل مشکلات و معضلات اقتصادی، اجتماعی و اشتغال مجدد فرد معتاد موفق به ترک شده و پذیرش مجدد او به عنوان یک انسان سالم در جامعه، محل کار و خانواده از مواردی است که میتواند به پیشگیری از روی آوردن مجدد فرد به اعتیاد کمک کند. یکی از راه حل های علمی برای جلوگیری از عود مجدد اعتیاد فرد، مصرف کوتاه مدت داروی نالتروکسون همراه با روان درمانی و ریشه یابی علل گرایش فرد به سوی مواد مخدر است. عناصر عمده برنامه های شناختی – رفتاری شامل ترکیبی از روشها و آموزش مهارتهای اجتماعی است که تحت عنوان مهارت های زندگی خلاصه میشود. که به طور کلی عبارتند از تواناییهایی که منجر به ارتقای بهداشت روانی افراد جامعه، غنای روابط انسانی، افزایش سلامت و رفتارهای سلامتی در سطح جامعه می گردند. برنامه هایی که به آموزش مهارت های زندگی می پردازند و هم چنین برنامه هایی که رویکرد شبیه به برنامه های آموزش مهارتهای زندگی به کار می روند و مهارت هایی چون مهارتهای شناختی، رفتاری ایجاد اعتماد به نفس، مقاومت در برابر فشار، کنترل، اضطراب، ارتباط موثر و مهارت های امتناع از مواد را آموزش میدهند، نتایج مثبتی در پیشگیری از سوء مصرف مواد دارند همچنین مهارتهای مقابله ای و عوامل موثر در افزایش آن نقش مهمی در کاهش مصرف و پیشگیری از عود در افراد مصرف کننده دارد.

روانشناسی معتادان، اعتیاد، عود