اصلاح ساختار شورای امنیت و بررسی علل شکست آن

پس از گذشت بیش از نیم قرن از عمر سازمان ملل متحد در دو دهه اخیر شاهد بروز تحولات تدریجی و مهمی در فضای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و اداری حاکم بر آن می باشیم که در طول حیات آن بی نظیر بوده است. هم اکنون سازمان ملل متحد دیگر صحنه مقابله دو بلوک شرق و غرب و ایدئولوژیهای سرمایه داری و کمونیستی نیست و این امری است که بخصوص خود را در مجموع تصمیم گیریهای شورای امنیت نشان می دهد و بر این اساس دولتها با تقویت نقش سازمان ملل متحد و ارگانهای وابسته بین المللی موفق شده اند. آنها بر این باورند که سازمانهای باقی مانده از دوران جنگ سرد توانایی پاسخگویی به نیازهای دوران جدید را ندارند و بازده آنها، با هزینه ها، نیروها و مدت زمانی که صرف آنها می شود مطابقت نمی کند. شورای امنیت نشان دهنده جایگاه کشورهای قدرتمند در سازمان ملل از بدو تاسیس آن است. در واقع شورای مذکور که به ویژه حق وتو را برای اعضای موسسش در بردارد، وجه تمایز بین این اعضا است که در مراحل بعدی به سازمان ملل پیوستند. با این حال شورای امنیت در طول حیاتش به جز در موارد محدودی نتوانسته نهاد تاثیرگذاری باشد و به ویژه وظیفه اصلی اش یعنی حفظ صلح و امنیت بین المللی را به خوبی انجام دهد. یکی از دلایل این عدم موفقیت جنگ سرد و دوران نظام دو قطبی بود که با توجه به برخورداری آمریکا و شوری از حق وتو عملا قطعنامه موثری صادر نشد. با این حال پایان جنگ سرد نشان داد که شورای امنیت برای کسب کارایی نیازمند اصلاحات اساسی است. مهمترین مسئله در این بین حق وتوست که تنها در اختیار ۵ کشور جهان است که خود یکی از دلایل نارضایتی دیگر کشورهای عضو به شمار میرود. این پژوهش درصدد است تا علاوه بر بررسی ساختار شورای امنیت موانع و راهکارهای لازم برای طرح کنونی اصلاحات در آن را ارزیابی کند؛ و در پی پاسخگویی به سوالات زیر است: ۱. ضرورت ها و موانع اصلاحات در شورای امنیت چیست؟ ۲. علل تجدید ساختار شورای امنیت چیست؟

Keywords:

شورای امنیت , سازمان ملل , نظم نوین بین المللی