مهدی مباشری - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

حاشیه نشین پدیدهای است که به دنبال تحولات ساختاری و بروز مسائل و مشکلات اقتصادی- اجتماعی مانند جریان سریع شهرنشینی و مهاجرت روستایی و رانده شدن افراد تهی دست شهری به نواحی آسیب پذیر شهری به وجود آمده است. این مشکل شهری صرفا مسئله ای کالبدی و فیزیکی نبوده و از عوامل کلان ساختاری در سطح ملی و منطقه ای ناشی می شود. و بر همه وجوه پایداری شهری تاثر بسزایی دارد. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی و سنجش سطح ابعاد پایدار شهری در محلات حاشیه نشین شهر زابل می باشد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی می باشد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم افزار SPSS و مدل Fuzzy VIKOR استفاده شده است. نتایج میزان سطح پایداری در محله های حاشیه نشین شهر زابل از آزمون تی تک نمونه ای نشان داد در همه گویه های ابعاد (پایداری، اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، نهادی) کمتر از عدد مطلوبیت ۳ ارزیابی شده و در سطح آلفای ۰/۰۰۰ معنادار است، در واقع نتایج گویای عدم پایداری مطلوب در محله های حاشیه نشین شهر زابل باشد. همچنین نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد، وضعیت پایداری در محله های حاشیه نشین شهر زابل با یکدیگر یکسان نیست. بیشترین و کمترین اختلاف میانگین بین این محله ها، متعلق به بعد (اقتصادی) می باشد. در نهایت جهت رتبه بندی محلات حاشیه نشینی از نظر ابعاد پایداری از مدل Fuzzy VIKOR استفاده گردید. نتایج نشان داد، در بین محله های حاشیه نشین مورد نظر، محله شهید سراوانی با مقدار وزن به دست آمده (۱)، بالاترین میزان پایداری و محله القورآباد و افشار با مقدار وزن به دست آمده ۰/۰۸۷، پایین ترین میزان پایداری را به خود اختصاص داده است.

حاشیه نشینی، ابعاد پایدار شهری، محلات، شهر زابل