محمدرضا شهیدی پاک - استادیار گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران
فاطمه السادات حسینی - دانشجوی دکتری تاریخ تمدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران

سرزمین های اسلامی در قرن چهارم دوره رنسانس و شکوفایی خود را می گذراندند. عصری که مسلمانان در تمامی حوزه های تمدنی ازجمله علم، فرهنگ، سیاست، نظام اداری و حتی هنر صاحب نظر بودند. در این دوره حکومت امیران آل بویه با حمایت از دانشمندان و اهل علم نقش مهمی در ایجاد نشاط علمی و ادبی و فرهنگی داشت. در سوی مقابل، اروپا در وضعیت مناسبی به سر نمی برد و از اروپا در این زمان به عصر فترت تمدن غرب یاد می شود. ازنظر تشکیلات اداری، پادشاهان آل بویه خلفای عباسی را عزل و نسب می کردند و وزرا را به کار وا می داشتند و از کار برکنار می نمودند و بدین سان تمام امور در سرزمین ایران و عراق را اداره می کردند. در قرن چهارم دولت خلفا شبیه به اتحادیه ای بود از ولایات بسیار که وابستگی و ارتباط آن ها با دستگاه خلافت متفاوت بود.

قرن چهارم هجری، تمدن اسلامی، فرهنگ، آل بویه، تشکیلات اداری