بررسی عناصر فرهنگ عامه در مجموعه داستان های قصه های بهرنگ و افسانه های آذربایجان از صمد بهرنگی

ادبیات فولکلور از آن دسته ساخت های ادبی است که از درونی ترین لایه های جوامع شکل می گیرد و گستردگی آن در زمان وابسته به سطح اثر و غالبیت خرده فرهنگ ها درجغرافیای خاص مکانی می باشد که در طول زمان بر توده مردم تاثیراتی می-گذارد. فولکلور کودکان، یکی از مهم ترین شاخه های فولکلور محسوب می شود و مطالعه آن برای درک صحیحی از فرهنگ عامیانه جاری در جوامع ضروری است. دو اثر داستانی صمد بهرنگی که مبنای این پژوهش است، سرشار از فولکلور کودک و نوجوان است. آثار داستانی صمد بهرنگی این قابلیت را دارد که مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. وی نقش بزرگی در حفظ و انعکاس فرهنگ و ادب عامه در ادب کودک داشته است. این نویسنده شیرین سخن وظیفه ملی خود را به نحو احسن به انجام رسانیده و فرهنگ عامه رایج میان مردم زمان خود را در داستان های قصه های بهرنگ و افسانه های آذربایجان انعکاس داده است. این پژوهش که به شیوه تحلیلی و توصیفی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای در دو کتاب قصه های بهرنگ و افسانه های آذربایجان انجام گرفته است، به طبقه بندی فولکلور کودکان از قبیل: آداب و رسوم، لغات و اصطلاحات، ادبیات، مشاغل، دعاها و نفرین های عامه پرداخته و با ترسیم نمودار و جدول به مقایسه فراوانی این دو کتاب پرداخته شده است. حاصل این پژوهش و بررسی نشان می دهد که صمد بهرنگی با توانایی و مهارت های علمی، مذهبی و اجتماعی خود، عناصر فولکلوریک را در ادب کودک به کار بسته است. از میان دو مجموعه اشاره شده از صمد بهرنگی، در کتاب افسانه های آذربایجان بازتاب عناصر فرهنگ عامه شایع تر است.

Keywords:

فرهنگ عامه (فولکلور) , ادبیات کودک , قصه های بهرنگ , افسانه های آذربایجان , صمد بهرنگی