علیرضا عامری - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
نجمه یزدانپناه - دانشیار گروه مهندسی آب، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات استفاده از ترکیب های مختلف پساب و آب چاه با رویکرد استفاده از آب های نامتعارف بر برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک انجام شد. به این منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه فاکتور اجرا شد. فاکتور اول ترکیب نسبت نسبت پساب با آب چاه بود که در ۵ سطح شامل سطح اول: ۱۰۰% آب چاه،  سطح دوم: ۷۵% آب چاه و ۲۵% پساب، سطح سوم  ۵۰% آب چاه و ۵۰% پساب، سطح چهارم ۲۵% آب چاه و ۷۵% پساب و سطح پنجم: ۱۰۰% پساب)، فاکتور دوم شامل دو عمق خاک (۰-۳۰ و ۳۰-۶۰ سانتی متر) و فاکتور سوم شامل مدت زمان آبیاری در ۵ سطح (صفر، ۱، ۲، ۳ و ۴ ماه) بود. نتایج نشان داد که شوری، pH و کربن آلی خاک با افزایش مدت زمان آبیاری افزایش یافت. بیشترین افزایش شوری، بعد از ۴ ماه و در تیمار ۱۰۰% پساب با حدود ۳۷ درصد افزایش نسبت به تیمار ۱۰۰% آب چاه مشاهده شد. میزان کربن آلی در ترکیب­های سطوح چهارم و پنجم در لایه سطحی نسبت به لایه زیرسطحی حدود ۶۰ درصد افزایش نشان داد. با این وجود، مصرف پساب در مقایسه با آب چاه هدایت هیدرولیکی اشباع را بهبود بخشید، به طوریکه میزان آن در تیمار ۱۰۰% پساب، در عمق سطحی و زیرسطحی به ترتیب ۷۶/۷ و ۸۰ درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت. یافته های این پژوهش نشان داد که استفاده از پساب تصفیه شده فاضلاب به عنوان یکی از منابع آبی نامتعارف به رغم افزایش شوری خاک، می تواند باعث افزایش ذخیره کربن آلی و در نیتجه بهبود وضعیت نفوذپذیری خاک شود.

هدایت هیدرولیکی, شوری, کربن آلی خاک, نفوذپذیری خاک, آبیاری