فاطمه مریدی - دانشجوی دکتری دین پژوهی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

مقصود اصلی این نوشتار بازنگری و بازخوانی جایگاه زنان، به ویژه زینب کبری (س) در کاروان عاشورا است. حضور و نقش زنان در این عرصه چنان پررنگ و تاثیرگذار بوده که با اسارتشان به دست یزیدیان، برگی تازه و متفاوت از دفتر حوادث پس از عاشورا رقم خورده است. در این نوشتار با رویکردی نقلی تحلیلی، گفتار، کردار و حالات برخی بانوان اثرگذار در واقعه عاشورا را توصیف می کنیم و سپس با مرور مهم ترین مطالبات فمینیستی، نقاط تلاقی چشمگیری را میان این دو نگرش به دست خواهیم آورد. از همین منظر، عنوان فرعی «فمینیسم عاشورایی» را برای این نوشتار برگزیدیم؛ ایثار، فداکاری، شجاعت، صلابت، بصیرت، آگاهی، توانایی های جسمی و روانی، توانایی مدیریت بحران و مانند آنها، از جمله ویژگی هایی است که بانوان کاروان عاشورا را از تمامی بانوان قبل و پس از آن جدا می کند؛ این خصوصیت ها که خود برخاسته از جایگاه کرامت مند زنان تربیت شده خاندان پیامبر (ص) است، با بسیاری از خواسته های مدافعان حقوق زنان در طول تاریخ هماهنگ و سازگار است: احقاق حق آموزش و پرورش، حق رای، حق مالکیت، حق مشارکت های سیاسی، حق مشارکت های اجتماعی و سرانجام در یک کلام، آزادی و برابری، از این نوع است.

فمینیسم, عاشورا, زینب کبری (س), جنسیت, کرامت انسانی