راحله کیخا - دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، گرایش علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد کرمان، کرمان، ایران
صادق بافنده ایماندوست - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور مشهد، مشهد، ایران

فواید سرمایه گذاری مستقیم خارجی شامل جذب سرمایه، تکنولوژی، دانش روز، بالا بردن توانایی مدیریت، افزایش اشتغال، بهبود تراز پرداخت ها و افزایش قدرت رقابت است. البته باید خاطر نشان کرد که ضعف مدیریت و سیاست های نادرست درزمینه جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی می تواند پیامدهای منفی از قبیل ایجاد ساختار بازار انحصاری در بلندمدت، انهدام صنایع با مقیاس تولید کوچک و نیز تشدید بیکاری را به همراه داشته باشد. با توجه به نقش مهم سرمایه گذاری مستقیم خارجی، کشورها برای جذب این نوع سرمایه تلاش می کنند. عوامل موثر در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی ازجمله نقش متغیرهایی همچون درجه بازبودن اقتصاد، سرمایه انسانی، زیرساخت های اقتصادی، منابع طبیعی در دسترس و نسبت مخارج دولت به تولید ناخالص داخلی (اندازه دولت) بررسی شود. تاکنون مطالعات بسیار محدودی در خصوص تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر نوسانات رشد اقتصادی صورت پذیرفته که در این تحقیق با مطالعه موردی کشورهای منتخب منطقه منا و بکارگیری مدل داده های تابلویی بدان پرداخته شد. بطوریکه جامعه آماری این مطالعه مشتمل بر کشورهای الجزایر، ایران، مصر، عراق، قطر، عربستان سعودی و کویت بوده و از متغیرهای نوسانات رشد اقتصادی به عنوان متغیر وابسته و نوسانات حجم پول، نسبت مخارج دولت به تولیدناخالص داخلی، درجه باز بودن تجاری و شاخص سرمایه انسانی به عنوان متغیرهای توضیحی تحقیق استفاده شد. همچنین داده های مورد نیاز برای دوره طی دوره ۲۰۱۳-۲۰۰۳ از پایگاه اطلاعاتی بانک جهانی گردآوری شده و جهت تخمین مدل از نرم افزار STATA استفاده شد. نتایج برآورد مدل تحقیق با استفاده از روش اثرات ثابت نشان داد که سرمایه گذاری مستقیم خارجی نوسانات رشد اقتصادی را در کشورهای مورد بررسی کاهش می دهد. علاوه بر این با فرض ثابت بودن سایر شرایط، اگر سرمایه گذاری مستقیم خارجی ۱ واحد افزایش یابد، نوسانات رشد اقتصادی (تولید) در کشورهای منتخب منطقه منا معادل ۰/۶۰۱ واحد کاهش می یابد.

سرمایه گذاری خارجی، شاخص سرمایه انسانی، نوسانات حجم پول، منطقه منا