محمد مهدی حسین زاده - استادیار دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی
سمیه پورکلهر - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

افزایش جمعیت رشد سریع شهرنشینی و ضرورت ارائه خدمات شهری بیشتر را به دنبال داشته است. از خدمات اصلی شهری که نیاز به برنامه ریزی و بررسی دارد فضاهای آموزشی هستند که استقرار فضاهای آموزشی از سوی دیگر به جهت بار مالی زیاد، شایسته بررسی گسترده ای می باشد. در این تحقیق فضاهای آموزشی شهر چالوس در مقاطع ابتدایی و راهنمایی و مکان استقرار فضاهای آموزشی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته و با مشخص کردن مکانهای بهینه برای استقرار فضاهای آموزشی در سطح منطقه اقدام به مکانیابی واحدهای آموزشی با شعاع دسترسی مطلوب گردد. جامعه آماری در این تحقیق دانش آموزان 14-6 ساله(مقطع ابتدایی و مقطع راهنمایی) و فضاهای آموزشی موجود در شهر چالوس در مقاطع ابتدایی و راهنمایی در سال 1387 می باشد. نتایج حاصل از این مطالعه گویای این امر می باشد که اکثر مکان های آموزشی نه بر اثر مطالعه از پیش اندیشیده شده بلکه کاملاُ تصادفی و بدون برنامه شکل گرفته اند. چرا که استقرار و توزیع جغرافیایی این واحدها کاملاَ نامتعادل می باشند. تمام مدارس مستقر در مرکز شهر از لحاظ سرانه های فضای باز برای هر دانش آموز پایین تر از استاندارهای لازم در مقاطع مورد مطالعه می باشند. شعاع سرویس دهی(حوزه عملکرد) مدارس حاشیه شهری بسیار نامطلوب بوده و دانش آموز باید مسافت زیادی را برای استفاده از این نوع خدمات طی کند. غالب مدارس(خصوصاَ مدارس مرکز شهر) دارای وضعیت فیزیکی، کالبدی نامطلوبی از نظر عمر ساختمان ها و دیوارها می باشند. اکثر مدارس از نظر سرانه کلاس درس کمتر از استانداردهای معمول ( 5 متر مربع) هستند. از نظر عمر بنا بعضی از ساختمانهای آموزشی بیش از 30 سال عمر دارند که غالباَ در مرکز شهر قرار گرفته اند و با وجود فرسودگی بنا، هنوز به عنوان مدرسه استفاده می شوند.

شهرنشینی، مراکز آموزشی، چالوس، خدمات شهری، سیستم های اطلاعت جغرافیایی