باقر انصاری - دانشگاه بهشتی

مقابله با شیوع کووید ۱۹، مستلزم اتخاذ تدابیر و تصمیماتی است که در عین حمایت از سلامت فردی و عمومی ممکن است با تحدید حقوق بشر ملازمه پیدا کند. دولت های زیادی برای مقابله با این بیماری وضعیت اضطراری اعلام کرده اند یا بدون اعلام رسمی چنین وضعیتی، عملا چنین وضعیتی را حاکم ساخته و به تحدید حقوق و آزادی های عمومی پرداخته اند.در این میان، نظام بین المللی حقوق بشر که دغدغه حمایت از حقوق افراد را حتی در وضعیت های اضطراری دارد، دولت ها را ملزم به رعایت اصول و قواعدی می کند که بتوانند میان حفاظت از سلامت عمومی و رعایت تعهدات حقوق بشری خود تعادل معقولی را برقرار کرده، هر دو هدف را تامین کنند.بر این اساس، پرسش مطرح در این مقاله آن است که دولت ها در فرایند مقابله با کووید ۱۹ با چه مسائل و چالش های حقوق بشری مواجه اند و چه راهکارهایی برای حل و رفع آنها وجود دارد؟ با مراجعه به موازین بین المللی حقوق بشر و انطباق اقدامات دولت ها و شواهد موجود با آنها می توان گفت که چالش عمده آن است که بیشتر دولت ها سیاست انتخاب «این یا آن» را دنبال کرده و عمدتا حفاظت از سلامت عمومی را بر رعایت حقوق بشر برتری داده اند؛ در حالی که، از منظر حقوق بشری باید سیاست «هم این و هم آن» را دنبال می کردند.نظام بین المللی حقوق بشر با زبان حق – محور خود چارچوب خاصی را برای مبارزه با کووید ۱۹ تجویز می کند. در این چارچوب، سیاست «مقابله با کرونا به هر بها» جای خود را به سیاست «مقابله با کرونا با رعایت

سلامتی, کووید ۱۹ (کرونا), حقوق بشر, آزادی بیان و اطلاعات, منع تبعیض