علیرضا قراگوزلو - مرکز تحقیقات نقشه برداری سازمان نقشه برداری کشور

محیط زیست دارای مفهومی جامع است در حالیکه شهر و شهر سازی تصویر محدودی از آنرا در اندیشه انسان نمایان می سازد . مفهوم توسعه پایدار شهری و توجه به مفاهیم زیست محیطی و ارائه مدل های مناسب برای انواع عملکردهای توسعه در محیط زیست و نیز در شهرهای بزرگ که تحت تاثیر شدید آثار پر شتاب توسعه قرار دارند هم سطح جهانی و هم ایران از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این میان استفاده از داده های مکانی و ساماندهی و تجزیه و تحلیل درست این داده ها برای بهره گیری در موضوعات توسعه با اهمیت بوده و از رشد فزاینده ای در سطح تحقیقات روز برخوردار است.هم چنین بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS و تجزیه و تحلیل داده های ماهواره ای و بهرهگیری از تکنولوژی سنجش از دور RS نه تنها به عنوان ابزار شناسائی در این راستا تلقی می گردد بلکه قدمی فراتر از مرزهای تولید اطلاعات مکانی و ورود در حوزه های تجزیه و تحلیل و ارزیابی و برنامه ریزی خواهد بود.در این بین داشتن مدل های مناسب از شرایط اکولوژیکی و زیست محیطی سرزمین برای ارزیابی بسیار با اهمیت است.در این مقاله با توجه به انواع عملکردهای شهری با ملاحظه دیدگاه توسعه پایدار که توجه ویژه ای به ظرفبت های طبیعی منطقه از دیدگاه اکولوژی و زیست محیطی دارد، مدل های مناسب برای توسعه شهری در ایران و قابل استفاده در سیستم های اطلاعات خغرافیایی با در نظر گرفتن ملاحظات و استانداردهای محیط زیست ارائه می گردد. بدیهی است با توجه به نقش پایگاه اطلاعات مکانی و به ویژه نقشه های رقومی دقیق و پایگاه سیستم های اطلاعات جغرافیایی GIS، باید به نقش حساس تعیین مدل های قابل استفاده در تحلیل های اطلاعات مکانی و ایجاد پیوستگی بین این اطلاعات و ظرفیت های طبیعی محیط برای تصمیم سازی در برنامه های توسعهمتناسب با شرایط طبیعی سرزمین و ظرفیت های اکولوژی آن اهمیت ویژه ای قائل شد منطقه 22 شهر تهران در این تحقیق با وسعت حدود 10000 هکتار در شمال غرب این شهر مورد مطالعه قرار گرفته است و از مدل های محیطی و سیستم های GIS,RS برای برنامه ریزی استفاده شده است.

مدل های زیست محیطی،توسعه،برنامه ریزی شهری،اطلاعات مکانی،GIS، RS