انسیه خاجه زاده - کارشناس ارشد زبان وادبیات فارسیآموزش وپرورش دامغان

عنصر تقابل یکی از بن مایه های اساطیر است و به جرات می توان گفت، زیرساخت اساطیر مبتنی بر تقابل و دوگانگی است. در این مقاله به بررسی تقابل در دو داستان (پادشاهی خسرو انوشیروان و اردشیر بابکان) از بخش تاریخی شاهنامه ی فردوسی بر مبنای رویکرد تقابل لویی استروس پرداخته ایم. نتایج پژوهش نشان می دهد که عنصر تقابل در این داستان ها بسیار پررنگ و برجسته است و در واقع طرح هرکدام از این داستان های تاریخی بر مبنای تقابل است. نوع تقابل ها در این داستان ها به دلیل تاریخی بودن آنها، عمدتا از نوع تقابل شخصیت های انسانی است و انگیزه های تقابل میان شخصیت ها نیز اغلب مواردی همچون جنگ قدرت، تمایل به کشورگشایی، تلاش برای برپایی عدالت و مبارزه با ظلم، انتقام جویی، مبارزه با انیرانی و نژادهای دیگر و ... است. تقابل های دیگری نیز غیر از تقابل میان شخصیت های انسانی در این داستان ها دیده می شود که از میان آنها می توان به تقابل ایدئولوژی ها، عدالت و ظلم، فضایل و رذایل اخلاقی، تقابل روزگار و فلک با انسان، تقابل انسان با طبیعت، تقابل صفات انسانی همچون جنگاوری و شجاعت با ضعف و ناتوانی، تقابل نژادی و قومی و مواردی از این قبیل اشاره کرد.

شاهنامه، انوشیروان، اردشیر بابکان، تقابل، لوی استروس.