سید محمد افتخاری - دانشجوی دکتری قرآن و روانشناسی جامعهالمصطفی العالمیه
محمدرضا سالاری فر - استادیار گروه روانشناسی/پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

پژوهش حاضر با رویکردی روان شناختی و اسلامی، به دنبال تدوین روش های فرزندپروری برای والدین، به ویژه پدر، در ضمن راهبردها و راهکنش ها است. راهبرد، برنامه ای است که برای نیل به یک هدف بلند مدت طراحی می گردد و راهکنش، روش های عملیاتی است که برای دستیابی به هدف مورد استفاده قرار می گیرد. روش این تحقیق، تحلیل محتوای متون اسلامی و روان شناختی در زمینه فرزندپروی نوجوان است. بدین منظور، متون اسلامی و روان شناسی مربوط به نوجوانی و فرزندپروری در مقطع نوجوانی بررسی گردید. از گزاره های اسلامی، ۵۸ کد و از پژوهش های روان شناختی ۲۳۴ کد به دست آمد. داده ها با کمک نرم افزار اطلس تی تحلیل کیفی شد. بعد از دسته بندی کدهای اولیه، کدگذاری محوری و شبکه سازی با رویکرد اجتهادی−انضمامی انجام شد. یافته های تحقیق کشف سه راهبرد کلی و ۲۸ راهکنش برای فرزندپروری است: راهبرد رابطه با نوجوان شامل لیاقت دهی، مسالمت جویی، محبوبیت، مجاورت، بصیرت، شناخت و شوخ طبعی، راهبرد آموزش شامل توجه دهی به سلامت و پذیرش هیجان خواهی، مسئولیت دهی، هدایت فکری، هدایت جنسی، پرورش عقلانیت، محدودیت، مشارکت، تقویت مهارت ها، مهارت شغلی، نظارت، نصیحت گری، موفقیت، تمرین تصمیم گیری، و راهبرد خودمدیریتی والدین شامل صلابت، استعانت از خداوند، هماهنگی تربیتی، مشاوره جویی، رسیدگی به خود، عاملیت به اصول خویش، رضایت زناشویی است.

فرزندپروری, راهبرد, راهکنش, نوجوان, متون اسلامی