غلامرضا مصطفائی - گروه بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی کاشان
جعفر نوری - گروه بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی تهران

روش تخمیر چند لوله ای یکی از روشهای توصیه شده و استاندارد جهت تعیین کیفیت میکروبی آب آشامیدنی می باشد ولی با توجه به ایرادات عمده ای که به این روش وارد است استفاده از سایر روش های کنترل کیفی نیز توصیه شده است. مهمترین ایراد این روش عدم مقاومت کلی فرم ها نسبت به کلر باقی مانده می باشد و چنانچه نمونه آب کلر زنی شده با فاضلاب آلوده شود در اثر غلظت کافی کلر باقی مانده کلی فرم ها از بین خواهند رفت ولی سایر عوامل بیماری زا که همراه فاضلاب بوده اند نظیر ویروسها و نماندها و ...... بدلیل مقاومت در آب باقی خواهند ماند . چنین آبی در آزمایشات تعیین کیفیت میکروبیولوژیکی بدلیل عدم حضور کلی فرم مدفدعی غیر آلوده و قابل آشامیدن گزارش خواهد شد در حالی که حامل سایر عوامل بیماریزا است. ابتدا تعداد 50 نمونه به طریق استریل از منابع آب شرب و آب انبار ها جمع آوری شد و طبق روش های کتاب استاندارد متد آزمایشهای تخمیر چند لوله ای و تعیین کلی فاژ ها روی آن ها انجام گرفت. از مجموعه نمونه های برداشته شده 8 درصد نمونه ها در روش تخمیر چند لوله ای منفی بود ولی در روش کلی فاژها آلوده نشان داده شد. 90 درصد نمونه ها در هیچ کدام از دو روش آلودگی نشان ندادند. کنترل منابع آب های آشامیدنی با روش آزمایش کلی فاژ می تواند مطمئن تر باشد و پیشنهاد می گردد که روش آزمایش کلی فاژها به عنوان روش روتین آزمایشگاه های آب به همراه آزمایش تخمیر چند لوله ای قرار گیرد تا با اطمینان بیشتری منابع آب های شرب کنترل گردند.

کلی فاژ ، کلی فرم ، تخمیر چند لوله ای ، آب آشامیدنی