قاسمعلی عمرانی - استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
سیدنادعلی علوی - عضو هیئت دانشگاه جندی شاپور اهواز
سید علی شرافت مولا - مشاور علمی سازمان بازیافت شیراز

با پیشرفت علوم و تکنولوژی تولید و مدیریت مواد زائد جامد امروزه بسیار دگرگون شده است. یکی از جذاب ترین گزینه ها در مدیریت مواد زائد جامد بازیافت مواد زائد جامد می باشد که دارای صرفه اقتصادی و فواید زیست محیطی قابل توجه می باشد . در کشور ما کار منسجم و یکپارچه ای تاکنون در کل کشور صورت نگرفته است. تنها در سال 1382 طرح توجیه فنی و اقتصادی بازیافت در کل کشور و استان کرمان به اجرا در آمده است تا پتانسیل بازیافت تعیین گردد. نخست بر اساس توزیع جغرافیایی و جمعیت دو شهر کرمان و رفسنجان به عنوان نمونه برداری و انجام آنالیز فیزیکی و شیمیایی انتخاب شدند. درصد اجزا تشکیل دهنده زباله ، چگالی ، درصد رطوبت سرانه زباله خانگی و پارامترهای شیمیایی مانند نسبت C/N , PH ارزش حرارتی مطابق روشهای استاندارد انجام شد و بااستفاده از جمعیت موجودر در استان کمیت و کیفیت مواد زائد در کل استان تعیین گردید. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که سرانه زباله 504 گرم به ازای هر نفر در روز ، چگالی برابر 179/6Kg/m3 و درصد رطوبت برابر 67% می باشد . بیشترین درصد اجزا موجود در زباله بررسی شده مربوط به مواد گیاهی با 68/1% و 467/17 تن در روز می باشد. بعد از آن پلاستیک با 13/5% و 92/5 تن در روز کاغذ با 6/1% و 41/8 تن در روز قراردارد . نسبت C/N برابر 31 و ارزش حرارتی زباله برابر 9116 کیلوژول بر کیلوگرم می باشد . با توجه به بافت جمعیتی جوان استان کرمان و روند افزایش رفاه و کیفیت زندگی پیش بینی می شود که در آینده سرانه زباله روند صعودی داشته باشد . بیشترین جز موجود در زباله استان مواد گیاهی است که با توجه به درصد بالای آن 68/2% و نسبت C/N و رطوبت بهینه 67% و همچنین وجود زمینهای کشاورزی بایر و فراوان در استان حاصلخیز کرمان ، این جز دارای پتانسیل بالایی برای بازیافت بوده و ضرورت برنامه ریزی برای بازیافت حجم انبوه مواد آلی گیاهی ، 467/17 تن در روز ، کاملا مشهود می باشد . اما موفقیت این برنامه منوط به افزایش آگاهیو مشارکت عمومی برای انجام موثر و پیگیر بازیافت از مبدا می باشد. سایر اجزا قابل بازیافت در زباله استان به ترتیب پلاستیک و کاغذ می باشد که هر دو می تواند بهزده اقتصادی مناسبی به دنبال داشته باشند.

بازیافت ، مواد زائد جامد ، استان کرمان