طاهره کمالی زاده - دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

سبزواری یکی از حکمای تاثیر گذار دوره قاجار است. ویژگی روش حکمی سبزواری که در روش تاویلی او نیز تاثیر گذار بوده است، همراهی حکمت متعالیه و حکمت اشراق است. وی در یک تغییر روشی در صدد است تا با تفسیر باطنی و تاویل روشمند آراء و مبانی این دو جریان حکمی و فلسفی حقیقت مورد نظر حکیمین متاله ( سهروردی و صدرا) را بدون اندک ناسازگاری و تعارض و در عین هماهنگی و هارمونی ارائه کند. لذا از ویژگیهای مهم تاویلات حکمی سبزواری، تلفیقی روشمند از مبانی حکمت متعالیه و حکمت اشراق است. مساله پژوهش، بررسی تاویلات جامع(وجود شناختی و معرفت شناختی) بر اساس مبانی نوری و وجودی منسجم از آب به عنوان نخستین از مطهرات و تاویلات مشابه از سایر مطهرات( آفتاب و آتش)، ارائه مصادیق عینی رویکرد جمع و تلفیق علوم اسلامی در نزد حکیم سبزواری است. نتایج این پژوهش: تاویلات حکمی سبزواری از آب در عین اینکه جامع حکمتین اشراق و متعالیه است به باطن احکام شرعی و علم فقه نیز نظر دارد و به نحوی جمع بین حکمت عملی و نظری محسوب می شود. به این ترتیب و به نحو ضمنی امکان قابلیت حکمت (حکمت اسلامی) در معنای عام به مثابه پل ارتباط علوم اسلامی و انسانی معاصر نیز بررسی می شود.

حکیم سبزواری, تاویلات حکمی, حکمت عملی, حکمت نظری, مطهرات, آب, آفتاب, آتش