محمد حسین امینی فرد - استادیارگروه باغبانی و مرکز پژوهشی گیاهان ویژه منطقه، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند.
معصومه شاکری - دنشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
محمد علی بهدانی - دانشگاه بیرجند مدیر گروه پژوهشی زعفران
سید جلال طباطبایی - استاد گروه علوم باغبانی دانشگاه شاهد

استفاده از روش کشت پرتراکم و بنه­های مادری دارای وزن مناسب برای تسریع آغاز دوره بهره­برداری اقتصادی از مزرعه زعفران و حصول عملکرد مطلوب حتی در اولین سال کاشت مزرعه دارای اهمیت است. به­منظور بررسی اثر کشت پرتراکم و وزن بنه بر خصوصیات زعفران، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۹۶-۱۳۹۵ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند انجام شد. تیمارها شامل سه سطح تراکم کاشت (۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ بنه در مترمربع) و سه سطح وزن بنه شامل ۱/۰ تا ۴ گرم (بنه ریز)، ۱/۴ تا ۸ گرم (بنه متوسط) و ۱/۸ تا ۱۲ گرم (بنه درشت) بودند. نتایج نشان داد که تراکم کاشت و وزن بنه مادری تاثیر معنی­داری بر وزن ترگل، عملکرد خشک کلاله و وزن تر برگ داشت. بیشترین عملکرد خشک کلاله به میزان ۴۱/۲ کیلوگرم در هکتار از تیمار بنه­های درشت و تراکم ۳۰۰ بنه در مترمربع و کمترین عملکرد به مقدار ۰۳۵/۰ کیلوگرم در هکتار از تیمار کاشت بنه­های مادری ریز با تراکم ۱۰۰ بنه در مترمربع حاصل شد. همچنین بیشترین متوسط وزن تر گل و وزن تر برگ از بنه­های درشت و تراکم ۳۰۰ بنه در متر مربع حاصل گردید. نتایج بیانگر تاثیر معنی­دار وزن بنه بر صفات مربوط به برگ (طول برگ، وزن تر و خشک برگ، کلروفیل a، b و کلروفیل کل برگ) بود و بیشترین میزان این صفات از بنه­های درشت حاصل شد. همچنین بیشترین و کمترین صفات مربوط به گلدهی (وزن گل تر، عملکرد گل تر و کلاله خشک) به ترتیب در بنه­های درشت و ریز مشاهده شد. بر اساس نتایج این آزمایش، تراکم کاشت و وزن بنه مادری، تاثیر مهمی بر خصوصیات رشدی و عملکرد زعفران داشت و استفاده از بنه­های مادری درشت و تراکم کاشت ۳۰۰ بنه در مترمربع، نقش موثری در افزایش عملکرد زعفران نسبت به سایر تیمارها داشت.

تراکم, تعداد برگ, عملکرد کلاله, وزن برگ, وزن تر گل