ادریس بذرافشان - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان و داشجوی مقطع دکترا بهداشت مح
محمد علی ززولی - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران وداشجوی مقطع دکترا بهداشت
عطاالله رخش خورشید - عضو هیئت علمی و کارشناس ارشد مهندسی بهاشت محیط دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
علی سهرابی - عضو هیئت علمی و کارشناس ارشد مهندسی بهاشت محیط دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

آسم یکی از شایع ترین بیماریهای تنفسی جوامع بشری است که در دهه های اخیر روند رو به افزایشی را پیدا کرده است. از آنجا که تعریف جامع و یکسانی برای بیماری آسم وجود ندارد ، انجام مطالعه جهانی به منظور تعیین آمار دقیق مبتلایان به آسم مقدور نبوده است. گرچه آمارهای منتشره پیرامون شیوع آسم با همدیگر تفاوت دارند، ولی در کل باید گفت که 5-10 درصد افراد به آن مبتلا می باشند ( در سنین پائین 10-7 درصد و در بالغین 5 درصد) . بیمارستانها از جمله اماکنی هستند که در آنها برای مقاصد گوناگون از انواع مختلف ترکیبات شیمیایی استفاده می شود. به عنوان مثال بمنظور شستشوی کف و دیوارهای بخش های مختلف بیمارستان از انواع مختلف شوینده ها (دترجنت ها) و ترکیبات ضدعفونی کننده و گندزداها ( نظیر گلوتارآلدئید ، الکل و وایتکس ، فرم آلدئید و ....) استفاده می شود . بدین ترتیب کارکنان بیمارستان به عنوان یکی از گروه های مهم در معرض خطر مطرح می باشند، چرا که همواره در معرض خطر مواجهه با این ترکیبات شیمیایی محرک مجاری تنفسی قرار دارند و در این بین بیشترین خطر متوجه کارکنان خدماتی است که مستقیما با این ترکیبات شیمیایی در هنگام شستشو و گندزدایی اشیا مختلف و محیط بیمارستان در تماس هستند . لذا در این تحقیق بررسی شیوع آسم و آگاهی و رفتار کارکنان خدماتی شاغل در بیمارستان خاتم الانبیا (ص) شهر زاهدان نسبت به آن به عنوان هدف اصلی مورد توجه قرار گرفت تا علاوه بر مشخص شدن میزان شیوع ، بتوان با انجام تمهیداتی (نظیر آموزش کارکنان خدماتی) آگاهی گروه مورد مطالعه را در زمینه بیماری آسم افزایش داد. مطالعه حاضر توصیفی از نوع مقطعی و جامعه مورد مطالعه کارکنان خدماتی شاغل در بیمارستان خاتم الانبیا (ص) شهر زاهدان در سال 1383 می باشد ، ضمن آنکه حجم نمونه در تحقیق حاضر کلیه افراد شاغل (180 نفر) و روش نمونه برداری سرشماری بود . در این پژوهش 180کارگر خدماتی مشغول به کار در بیمارستان خاتم الانبیا (ص) شهر زاهدان در سال 1383-1382 از نظر میزان شیوع آسم و ابتلا به اختلالات تنفسی در هنگام کار با مواد گندزدا، ضد عفونی کننده و شوینده ها و نیز آگاهی و عملکرد پیرامون عارضه آسم مورد بررسی قرار گرفتند. 87/2% افراد مورد مطالعه در حین کار با انواع مواد گندزدا ، شوینده ها و .... تماس داشته اند . از مجموع 157 نفری که با مواد گندزدا و... تماس داشته اند در 73/9% آنها تماس بصورت همیشگی بوده است. 46/7% افراد مورد مطالعه در حین کار با انواع مواد گندزدا ، شوینده ها و .... به اختلالات تنفسی نظیر تنگی نفس و سرفه دچار می شده اند . نتایج تحقیق حاضر همچنین نشان می دهد ، افرادی که از آگاهی مطلوب تری نسبت به آسم برخوردار بوده اند ، کمتر دچار اختلالات تنفسی در حین تماس با انواع محرک ها (شوینده ها ، گندزداها ، ضدعفونی کننده ها ، سموم حشره کش و ....) شده اند و نیز افرادی که از رفتار و عملکرد مطلوب تری نسبت به آسم برخوردار بوده اند ، کمتر به اختلالات تنفسی در حین تماس با محرک های ذکر شده دچار شده اند.

آسم ، اختلالات تنفسی ، کارکنان خدماتی ، گندزداها