بهنام باریک بین - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند
مریم خدادادی - کارشناس بهداشت محیط
مریم خراشادیزاده - کارشناس بهداشت محیط ، شاغل در مرکز بهداشت بیرجند
محمود عزیزی - کارشناس آزمایشگاه آب ، شاغل در مرکز بهداشت بیرجند

تامین آب کافی و دائم با کیفیت مطلوب بهداشت عمومی ضروری است . کیفیت مطلوب فیزیکی و شیمیایی آب از نقطه نظر مقبولیت آن برای مصرف کننده ، حفظ سلامتی مصرف کننده و نگهداری از سیستم شبکه آب ضرورذی است.یکی از فاکتورهای مهم در بحث کیفیت شیمیایی منابع تامین آب آشامیدنی مسئله خورندگی و یا مسئله رسوب گذاری آنهاست . چرا که وجود هر کدام از این دو مورد نقش بسیار موثری در سیستم شبکه انتقال و توزیع آب آشامیدنی چه از جنبه های اقتصادی و چه از جنبه های بهداشتی می تواند ایفا کند . به منظور بررسی وضعیت کیفی منابع تامین آب شرب شهر بیرجند از نظر خورندگی و رسوب گذاری در یک مطالعه توصیفی (مقطعی) به روش نمونه برداری دو مرحله ای در دو فصل بارانی و خشک از تعداد 17 حلقه چاه تامین آب شرب شهر نمونه برداری انجام و از نظر پارامتر آزمایشات فیزیکی و شیمیایی مورد بررسی قرار گرفت و برای توصیف داده ها از شاخص های میانگین و انحراف معیار استفاده شد. در بین نمونه های آنالیز شده 100% نمونه ها دارای TDS بالاتر از 500 و 41/14% نمونه ها دارای قلیائیت بالاتر از 250 میلی گرم در لیتر و 58/82% قلیائیت کمتر از 250 میلی گرم در لیتر و 58/82% نموه ها دارای سختی Ca بالاتر از 100 میلی گرم در لیتر بودند. بر این اساس نتایج بدست آمده بر اساس فرمول (فرمول در متن اصلی مقاله) و با استفاده از نمودار شماره 1 استاندارد وزارت نیرو فرمول (فرمول در متن اصلی مقاله) مشخص شد که حدود 88/2% نمونه ها دارای خاصیت رسوب گذاری بوده و 11/75% نمونه ها دارای خاصیت خورندگی می باشند. بر اساس یافته های موجود از بین 17 منبع تامین آب شرب شهر بیرجند 2 منبع آب دارای خاصیت خورندگی و 15 منبع دیگر دارای خاصیت رسوب گذاری می باشند که این مساله می تواند زمینه ای جهت کاهش عمر مفید لوله های شبکه توزیع ، افت میزان آبدهی لوله ها و همچنین وجود مشکلاتی در صنایع ، دیگهای بخار ، چیلرها و کولر ها شود. بعلاوه رسوب گذاری آب می تواند زمینه ای جهت وارد شدن بسیاری از فلزات به درون آب و بدین ترتیب عوارض بهداشتی ایجاد نماید . لذا با توجه به قدیمی بودن شبکه توزیع آب شرب شهر بیرجند (1302) کنترل و کاهش رسوب گذاری ، همچنین اختلاط آب با خصلت خورندگی با منابع آب رسوب گذار ، در جهت تعدیل کیفیت آب توصیه می گردد.

بیرجند ، منبع تامین آب ، خورندگی ، رسوب گذار ی