عباس بخشنده بالی - گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

سابقه و هدف: برخی از نظریه پردازان علت اصلی ظهور بحران های محیط زیست را آموزه های ادیان می دانند. برای نمونه کیت توماس به بخشی از آیات قرآن کریم اشاره می کند و آن را موجب شکل گیری آسیب های مختلف زیست محیطی قلمداد می کند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی انتقادی دیدگاه کیت توماس بود. در این بررسی انتقادی تلاش شده است از گزاره های اعتقادی-کلامی با محوریت گزاره های قرآن کریم استفاده شود. روش کار: این مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوا در جهت نقد دیدگاه کیت توماس صورت گرفته است. در این مطالعه، داده ها با استفاده از مصاحبه های عمیق انفرادی با ۱۸ نفر از خبرگان گردآوری شده است. در مرحله نخست با هر یک از خبرگان که متخصص در این مسئله بودند مصاحبه ای انجام شد و پس از ثبت و تحلیل، نگارش تحقیق صورت گرفت. مولف مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده است.یافته ها: یافته های تحقیق حاکی از آن است که هر یک از خبرگان با توجه به مبانی کلامی قرآن کریم به بخشی از نقد کیت توماس پرداخته اند. به اعتقاد آنان کیت توماس نتوانسته است معانی دقیق و صحیح هر یک از «خلافت الهی در زمین»، «اشرفیت انسان در میان مخلوقات» و «مالکیت و آزادی انسان» را به نیکی درک کند. نتیجه گیری: با توجه به آنچه از آموزه های اعتقادی-کلامی قرآن کریم استفاده می شود، کیت توماس نتوانسته است به درک درستی از رابطه اسلام و محیط زیست دست یابد. رهنمون های مختلفی مانند «مسئولیت پذیری»، «عدالت ورزی»، «اراده و اختیار درست»، «ذی شعور بودن مخلوقات» و «وحدت وجود» در قرآن کریم وجود دارد که به کارگرفتن آنها موجب حفاظت و شکوفایی بیشتر محیط زیست می شود. با توجه به اینکه هیچ نوشتاری درباره این مسئله مشاهده نشده، تحقیق حاضر دارای مسئله ای نو است.

دین، سلامت، محیط زیست