نیلوفر سادات عبدالهی - دکترای دانشگاه تهران

شاهنامه فردوسی در میان ایرانیان به عنوان اثری با محتوای پهلوانی مشهور شده است. این نکته موجب شده تا مفاهیم دیگر همچون مسائل آموزشی و اخلاقی کمتر مورد توجه مخاطبان قرار گیرد. هرچند این مطالب در کنار رخدادهای پهلوانی کمرنگ تر جلوه می یابند ولی نقش مهمی در ایجاد پیوندهای مفهومی در ابیات دارند. زمانی که چهره ای خردمند در داستان حضور دارد، می توان شاهد آموزش در دل داستان بود. از بخش هایی که مفاهیم آموزشی و اخلاقی بیشتر در آن جلوه گر شده است، مجالس بزرگمهر است. مجلس گویی یکی از شیوه های پند و اندرز است که عموما در دربار شاهان مورد استفاده بوده و در راس آن فردی دانا با نصایح خود حاضران را بهره مند می ساخته و این پندها برای بهره مندی دیگران ثبت می شده است. علاوه بر این در بخش پهلوانی شاهد حضور زال هستیم که به عنوان چهره ای فرهیخته دیگران را از نصایح خود بهره مند می کند. در این مقاله به مقایسه مفاهیم و شیوه های آموزش در آموزه های این دو چهره خردمند در شاهنامه پرداخته ایم.

شاهنامه فردوسی، آموزش، اخلاق، بزرگمهر حکیم، زال.