محمد مهدی پورسیاه بیدی - Razi University, Kermanshah, Iran
کیانوش چقامیرزا - Razi University, Kermanshah, Iran
صحبت بهرامی نژاد - Razi University Kermanshah, Iran
علی اشرف مهرابی - Biotechnology Department, Forests and Rangelands Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Tehran, Iran

این پژوهش با هدف شناسایی نشانگرهای ریزماهواره مرتبط با صفات زراعی- ریختی در جمعیت های وحشی گندم اینکورن جمع آوری شده از غرب ایران انجام شد. مواد گیاهی شامل ۱۶۳ ژنوتیپ گندم اینکورن گزینش شده  از ۶۶۴ نمونه جمع آوری شده از ۳۴ ناحیه در استان های ایلام، کرمانشاه و کردستان بود. صفات طول برگ، عرض برگ، ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، روز تا گلدهی، تعداد سنبله در بوته و عملکرد دانه طی دو سال زراعی (۹۴-۱۳۹۳ و ۹۵- ۱۳۹۴) ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین ژنوتیپ ها در دو سال آزمایش برای اکثر صفات مورد مطالعه معنی دار بود. ارزیابی ژنتیکی با استفاده از ۲۱ نشانگر ریزماهواره معرفی شده روی ژنوم A گندم نان (هر کروموزوم سه جفت آغازگر) انجام شد. نتایج نشان دادکه ۱۹ جفت آغازگر در ۱۶۳ ژنوتیپ منتخب، انتقال پذبر بوده و تکثیر شدند. بر اساس نتایج تحلیل ساختار ژنتیکی جمعیت، چهار زیرجمعیت شناسایی شدند. در تجزیه ارتباط نشانگر-صفت با در نظر گرفتن ماتریس ضرایب ساختار جمعیت مشخص شد که در هر دو مدل GLM و  MLM تعداد ۸۷ ارتباط صفت- نشانگر ریزماهواره بسیار معنی دار بودند. در مجموع ۸۹ درصد از نشانگرها در شناسایی جایگاه های آللی ژنوم گندم اینکورن برای ۱۲ صفت مورد مطالعه نقش داشتند. نتایج کلی این تحقیق نشان داد که استفاده توام از صفات مورفولوژیک و نشانگرهای مولکولی ریزماهواره علاوه بر شناسایی تنوع ژنتیکی گندم های اینکورن، برای شناسایی نشانگرهای پیوسته با صفات مهم زراعی در برنامه های به نژادی نیز قابل استفاده هستند.  

Association analysis, Genetic diversity, Population structure, SSR marker and Wild einkorn, تجزیه ارتباطی, تنوع ژنتیکی, ساختار جمعیت, نشانگر ریز ماهواره و گندم اینکورن