منوچهر نصیری مقدم - دکتری تخصصی جغرافیای انسانی، گروه جغرافیا، واحدرشت، دانشگاه آزاداسلامی، رشت، ایران.
تیمور آمار - دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاداسلامی، رشت، ایران.
پرویز رضائی - دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاداسلامی، رشت، ایران.

امروزه موضوع نابرابری و عدم تعادل فضایی میان مناطق روستایی و شهری از مباحث مهم برنامه­ریزان منطقه­ای است. برای توازن بخشیدن و کاهش نابرابری نقاط روستایی، توجه به شهرهای کوچک یکی از راهکارهای تعادل بخشی به این وضعیت است. مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از روش­ها و مدل­های کمی مانند ضریب مکانی (LQ) و شاخص مرکزیت به تحلیل عملکرد شهرهای شهرستان رودبار می­پردازد. در این مقاله، اهدافی چون تبیین رابطه بین کارکرد نقاط شهری در خدمات رسانی به نواحی روستایی شهرستان، رتبه­بندی برخورداری خدمات و تعیین سطوح توسعه­یافتگی روستاهای حوزه نفوذ مستقیم شهرهای شهرستان رودبار مورد توجه است. ضریب مکانی (LQ) مشخص نمود که شهرستان رودبار در زمینه کشاورزی و صنعت دارای ضریب (LQ) بالاتر از یک بوده و صادر کننده محصولات تولیدی می­باشد اما از نظر خدمات (LQ) پایین­تر از یک بوده و نشان دهنده وابستگی به شهرستان­های دیگر است. بر اساس شاخص مرکزیت، ساکنان حوزه نفوذ مستقیم شهرهای رودبار، لوشان، منجیل، رستم­آباد و بره­سر از نظر سطح بندی روستاهای حوزه نفوذ مستقیم خود دارای نظم هستند و شهرهای جیرنده و توتکابن از این نظم در سطح بندی روستاهای حوزه نفوذ مستقیم خود محروم هستند. این شهرها به غیر از انجام ارتباط اجباری اداری و سیاسی که موجب وابستگی روستا به شهر می­شود در سایر موارد چون مناسبات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی علاوه بر شهرهای خود به شهرهای دیگر شهرستان نیز مراجعه می­کنند.

شهرهای کوچک, کارکرد شهر, توسعه روستا, شهرستان رودبار