محمدعلی رحیمی پورشیخانی نژاد - استادیار گروه مطالعات ناحیه ای، پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی گیلان، رشت، ایران.
فرزانه نصیری جان آقا - مربی گروه مطالعات ناحیه ای، پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی گیلان، رشت، ایران.
حبیب محمودی چناری - استادیار گروه مطالعات ناحیه ای، پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی گیلان، رشت، ایران.
سیده فاطمه امامی - پژوهشگر گروه مطالعات ناحیه ای، پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی گیلان، رشت، ایران.

مبحث مشارکتی کردن طرح­های توسعه شهری به نوعی به اصلاح ساختار نظام برنامه­ریزی فعلی کشور و پیاده سازی مدیریت شهری پایدار باز می گردد زیرا ساختار فعلی نظام برنامه­ریزی ایران چندان مشارکت­پذیر نبوده و نیازمند تغییر و ایجاد نهادهای مردمی در فرایند تهیه، تصویب و اجرای طرح­های توسعه شهری می­باشد. هدف از پژوهش حاضر، تبیین ساختار فضایی نواحی شهری استان گیلان به منظور چشم­اندازسازی با رویکرد مشارکت محور بر مبنای شناخت نظام عملکرد و نقش شهر جهت بررسی میزان تفاوت و یا عدم تفاوت درچشم انداز شهرهای استان می باشد. روش پژوهش  به کار برده شده به صورت کیفی است، در این چارچوب با اتکاء بر رویکرد مشارکتی ترکیبی (بالا به پایین و پایین به بالا) و با مراجعه به اسناد فرادست مانند طرح­های جامع شهری، و طرح­های توسعه و... شناخت کلی از شهر حاصل گشت. سطح جغرافیایی مورد مطالعه سه شهر اطاقور در شرق، صومعه سرا در مرکز و چوبر در غرب استان و واحد تحلیل شهروندان و مدیران و نخبگان شهری می­باشد. به منظور شناخت بهتر فضای شهری و انطباق یافته های مطالعات اسنادی با واقعیت­های ملموس، بررسی میدانی شهرهای مورد مطالعه در دستور کار تیم مطالعاتی قرار گرفت، سپس به منظور چشم­انداز­سازی با استفاده از روش SWOT،  مهم­ترین نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای هر یک از شهرها مشخص و به کمک روش QSPM، مهم ترین راهبردها مشخص و اولویت بندی گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که علی رغم  فاصله قابل توجه استقرار این سه شهر نسبت به هم در سه نقطه جغرافیایی متفاوت و همچنین قابلیت­های خاص هر شهر، تفاوت محرزی از منظر چشم انداز و آینده عملکردی در بین آن ها مشاهده نمی شود.  به این دلیل که ماهیت عملکردی و آرمان هریک از آنها به طور کلی حول محور فعالیت های خدماتی به خصوص گردشگری قرار می­گیرد. به این صورت که چشم­انداز شهر اطاقور «شهر بوم محور با رویکرد گردشگری طبیعت»، شهر چوبر«باغ شهر کیوی با رویکرد گردشگری کشاورزی» و شهر صومعه­سرا «شهر گردشگری-ترانزیتی با رویکرد گردشگری جایگزین» می­باشد.

مشارکت, چشم اندازسازی, توسعه شهری, برنامه راهبردی عملیاتی