یوسف جلیل نژ اد انویق - کارشناسی ارشد، مدیریت آموزشی، دانشگاه ارومیه
حسن قلاوندی - گروه علوم تربیتی دانشگاه ارومیه

تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر رهبری خیرخواه بر رفتار شهروندی سازمانی با تاکید بر نقش میانجی پاسخگویی سازمانی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دبیران دوره اول و دوم متوسطه به حجم ۱۱۰ نفر بود. روش نمونه گیری به صورت سرشماری انجام گرفته است. پرسشنامه ها در بین کلیه دبیران اداره آموزش و پرورش منطقه نازلو پخش گردید و تعداد ۹۵ پرسشنامه جمع آوری شد. تعداد ۱۵ پرسشنامه برگشت داده نشد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد رهبری خیرخواهانه بر اساس مدل کارکاس و سارگلو (۲۰۱۲)، پرسشنامه استاندارد رفتار شهروندی سازمانی بر اساس مدل اورگان و کانوسکی (۱۹۸۸)OCB))، پرسشنامه استاندارد پاسخگویی سازمانی بر اساس مدل جانسن (۲۰۰۱) استفاده گردید. روایی پرسشنامه ها به روش روایی همگرا با معیار میزان واریانس به اشتراک گذاشته شده (AVE) و روایی واگرا با معیار فورنل - لارکر و هم‍چنین پایایی آن ها با معیار آلفای کرونباخ و بر اساس پایایی ترکیبی بررسی و تایید گردید. تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی شامل توصیف داده های جمعیت شناختی و میانگین انحراف استاندارد، چولگی و کشیدگی با استفاده از نرم افزار SPSS۲۲ و در سطح آمار استنباطی به روش مدل سازی معادلات ساختاری (PLS) با استفاده از نرم افزار SmartPLS۳ انجام گرفت. نتایج فرضیات پژوهش نشان دادند: ۱- رهبری خیرخواه به میزان ۴۶ درصد از تغییرات رفتار شهروندی سازمانی را در جهت مستقیم تبیین می کند. ۲- بیش از ۶۸ درصد از واریانس پاسخگویی سازمانی ناشی از رهبری خیرخواه می باشد. ۳- پاسخگویی سازمانی به میزان ۲۰ درصد از تغییرات رفتار شهروندی سازمانی را تبیین می کند. ۴- و می توان گفت رهبری خیرخواه بر رفتار شهروندی سازمانی با نقش میانجی پاسخگویی سازمانی اثر غیر مستقیم معنی داری دارد. در سیاست گذاری و برنامه ریزی مدیران ارشد، فضای نظام آموزشی به سمتی سوق یابد که زمینه مساعد برای رهبری خیرخواهانه دبیران آنان آماده گردد و پاسخگویی سازمانی در سازمان نهادینه شود تا به تبع آن ها فرصت بروز توانایی های دبیران با پشتیبانی و تشویق به یاری رسانی همکاران، جو مناسبی را برای ارتقای رفتار شهروند سازمانی دبیران فراهم سازند.

رهبری خیرخواه, رفتار شهروندی سازمانی, پاسخگویی سازمانی