آیت مولائی - استادیار حقوق دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

در حقوق اساسی هر کشوری، اصلاح قانون اساسی یکی از راه های برون­رفت کشور از موانع حقوقی است. در نتیجه ممکن است در محدوده قدرت مقامات عالی تغییراتی رخ دهد. در ایران نیز در سال ۱۳۶۸ اصلاحاتی در قانون اساسی رخ داد که حاصل آن جابجایی در برخی از صلاحیت­های مقامات عالی حکومت بوده است و پرداختن به آن از منظر حقوق اساسی امری شایسته است. از جمله نهادهایی که در اصلاحات مذکور موضوع بازنگری قرار گرفت؛ «ریاست جمهوری» بود. پرسش نوشتار این که مهمترین دلایل حقوقی تهی شدن شان ریاست جمهوری رئیس جمهور در ساختار قانون اساسی اصلاحی ۱۳۶۸ چیست؟ در پاسخ به این پرسش، با استفاده از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی، نتایج تحقیق گویای آن است که اولا شان «ریاست کشوری» رئیس ­جمهوری در اثر این اصلاحات از بین برده شد. ثانیا در اثر ماندگار شدن نهاد «ریاست جمهوری» در منطوق قانون اساسی، به اشتباه چنین فرض می­شود که در اصلاحات مذکور، نهاد «نخست ­وزیری» حذف شد و اختیارات وی به رئیس ­جمهور منتقل گردید. این در حالی است آنچه که اتفاق افتاد حذف نهاد «ریاست­ جمهوری» بوده است و از این حیث، جمله­پردازی قانون اساسی نیازمند اصلاح است.

رئیس جمهور, نخست وزیر, ولایت فقیه, اصلاحات ۱۳۶۸, قانون اساسی