امیر بهزاد برزگر - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر (دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان)
مرضیه شفیعی حاجی آباد - کارشناس ارشدعلوم باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر
محمود عبدی - کارشناس گیاهان دارویی، کارشناس آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر

گیاه دارویی صبرزرد با نام علمی Aloe barbadensis Mill. یکی از گیاهان دارویی مهم متعلق به تیره Liliaceae به شمار می رودکه امروزه در سطح وسیع از طریق کشت درون شیشه ای تکثیر می گردد. با توجه به اهمیت مرحله استقرار در کشت درون شیشهای، این تحقیق نیز به منظور تعیین بهترین محیط کشت جهت استقرار ریزنمونه های گیاه دارویی آلوئه ورا صورت گرفت. ابتدا میزان باززایی دو نوع ریزنمونه جوانه های جانبی و جوانه های انتهایی بر روی ۸ محیط کشت مختلف بررسی شد و جوانه انتهایی به عنوان بهترین نوع ریزنمونه انتخاب شد. سپس به منظور تعیین مناسب ترین محیط کشت آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو عامل اکسین در چهار سطح (۱ میلی گرم در لیتر IAA، ۵/۰ میلی گرم در لیتر IAA، ۱ میلی گرم در لیتر IBA، ۵/۰ میلی گرم در لیتر IBA) و سیتوکینین در دو سطح (BA و کینتین هر کدام به میزان ۱ میلی گرم در لیتر) در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در ۳ تکرار انجام شد. بعد از گذشت ۳۵ روز بیشترین میزان باززایی در محیط کشت دارای ۱ میلی گرم در لیتر BA و ۵/۰ میلی گرم در لیتر IAA با تولید ۶ شاخساره ۳/۲ سانتیمتری بدست آمد که این نتایج نسبت به سایر مطالعات انجام شده، میزان و سرعت پرآوری بالاتری را نشان می دهد. از آنجایی که در مرحله استقرار کشت درون شیشهای تعداد بیشتر ریزنمونه با اندازه کوچک مورد توجه است این بررسی روشی مناسب را جهت استقرار ریزنمونه های آلوئه ورا پیشنهاد می کند.

آلوئه ورا, کشت درون شیشه ای, باززایی, نوک شاخساره, BA, IAA