محمدرضا داداشی - گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرگان، گرگان
برزو کازرانی - گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان

این تحقیق به منظور بررسی ارتباط عملکرد و زودرسی با ۱۰ صفت اندازه گیری شده در ۸ ژنوتیپ پنبه انجام شده است. آزمایش در سال زراعی ۱۳۸۳ در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم آباد گرگان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با ۴ تکرار اجرا شد. تجزیه واریانس صفات نشان داد که بین ارقام از نظر عملکرد، صفات وزن وش، ارتفاع بوته، طول بلندترین شاخه رویا، طول شاخه زایای پنجم در چین اول در سطح ۵% و وزن وش و زودرسی بین ارقام در چین دوم اختلاف معنی دار در سطح ۱% وجود دارد، اما در مورد صفات میانگین وزن ۲۰ قوزه در چین اول، تعداد قوزه در کرت در چین اول و دوم، تعداد شاخه رویا و تعداد شاخه زایا اختلافی مشاهده نشد. با استفاده از آزمون دانکن مشخص شد که بیشترین عملکرد مربوط به ارقام سای اکرا، سوپر اکرا و H.A.R می باشد. بقیه ارقام نیز در یک دسته قرار می گیرند. سه رقم به عنوان زودرس ترین ارقام شناخته شدند که شامل ارقام سای اکرا، براکته فریگو و برگ دفرمه بود. دیرس ترین ارقام نیز شامل ساحل، سوپر اکرا، اکرا برگ قرمز و اسموشالیف بودند. در عین حال رقم شماره H.A.R به عنوان یک رقم میان رس شناسایی شد. نتایج آزمایش نشان داد که بین عملکرد با وزن وش در چین اول همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. ارتفاع و تعداد شاخه زایا با عملکرد همبستگی منفی و معنی داری داشت. نتایج آنالیز همبستگی نشان داد که ارتفاع، تعداد شاخه زایا، وزن وش در چین دوم، طول شاخه زایای پنجم، طول شاخه رویا با زودرسی همبستگی منفی و معنی داری داشت. صفت عملکرد در چین اول بالاترین همبستگی مثبت را با زودرسی داشت.

پنبه, زودرسی, عملکرد, وزن وش