لیلا بقازاده دریایی - دانشگاه هرمزگان
داود صمصام پور - دانشگاه هرمزگان
عبدالنبی باقری - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان
جلوه سهرابی پور - مرکز تحقیقات و کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان

اندوفیت­ها میکروارگانیسم­های مفیدی هستند که نقش مهمی در محافظت از گیاهان در برابر عوامل بیماری­زا و تنش­های غیرزیستی ایفا می­کنند. این مطالعه با هدف استفاده از اندوفیت قارچی Aspergillus niger همزیست با جلبک سبز Cladophoropsis membranacea برای ارتقا صفات مورفولوژیک، بیوشیمیایی، آنتی اکسیدانی و رنگدانه­های فتوسنتزی دانهال­های مکزیکن لایم صورت گرفته است. از مناطق ساحلی شهرستان بوشهر، نمونه­ جلبک جمع­آوری شد. اندوفیت قارچی بر اساس مورفولوژیک و مولکولی بر پایه تکثیر نواحی ITS۱ و ITS۴ با استفاده از تکنیک PCR مورد شناسایی قرار گرفت. بذور استریل شده مکزیکن لایم در سینی­های کشت حاوی پیت­ماس اتوکلاو شده کشت و در مرحله چهار برگی به گلدان­های جدید منتقل شدند. هشت ماه بعد، تلقیح انجام و پس از سه ماه صفات مورفولوژیک، بیوشیمیایی، آنتی اکسیدانی و میزان رنگدانه­های فتوسنتزی مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان دادند، اکثر صفات مورد بررسی، اختلاف معنی­داری نسبت به نمونه­های شاهد داشتند. از جمله صفات مورفولوژیک اندازه­گیری شده می­توان به افزایش تعداد برگ (۴۲/۱۴۴ درصد)، وزن تر ریشه (۱۳/۱۴۴ درصد)، وزن تر ساقه (۸۵/۹۴ درصد) و عرض ریشه (۵۵/۱۰۵ درصد) نسبت به گیاه شاهد اشاره کرد که اکثرا در سطح ۱ درصد معنی­دار بودند. اندوفیت قارچی توانسته بود سطح رنگدانه­های فتوسنتزی از جمله کلروفیل آ (۹۸/۱۰ درصد) و کاروتنوییدها (۶۲/۴۰ درصد) را به­طور معنی­داری نسبت به شاهد افزایش دهد. در بررسی ظرفیت آنتی اکسیدانی دانهال­ها، آنزیم­های کاتالاز، پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، گلوتاتیون ردوکتاز و اسکوربیک پراکسیداز اندازه­گیری شدند. اندوفیت توانسته بود باعث روند افزایشی آنزیم­های آنتی اکسیدانت در دانهال­های مکزیکن لایم پس از تلقیح شود. همچنین، اندوفیت قارچی توانسته بود باعث افزایش معنی­دار عدد اسپد و کاهش معنی­دار مالون دی آلدئید در دانهال­های تلقیح شده نسبت به شاهد شود. به­طورکلی، اندوفیت­های قارچی همزیست با ماکروجلبک­ها می­توانند به­عنوان گزینه مناسبی برای افزایش تحمل گیاهان نسبت به تنش­های زیستی و غیر زیستی از جمله شوری مورد توجه واقع شوند.

اندوفیت قارچی, تنش غیرزیستی, جلبک های دریایی, رنگدانه های فتوسنتزی