مصطفی علیزاده فلاح - دانشجوی دکتری گروه زراعت و گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد واحد شهرکرد، شهرکرد
مهراب یادگاری - مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ادویه ای و عطری، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
غلامحسین داوری نژاد - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی، مشهد
سید حسین نعمتی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی، مشهد

پژوهش حاضر با هدف بررسی صفات رویشی و باردهی دو رقم گلابی ’درگزی‘ و ’لوئیس­بن‘ (’بیروتی‘) بر روی پایه­های ‘OH×F۶۹’ و ’پیرودوارف‘ در طی سال­های ۱۴۰۰-۱۳۹۸ به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در باغات نمونه آستان قدس رضوی در مشهد انجام گردید. ارتفاع درخت، فاصله میانگره ها، میزان رشد رویشی شاخه­های فصل جاری، قطر تنه، زاویه شاخه ها، سطح برگ، تعداد پاجوش، مدت زمان گلدهی، تعداد گل­ها، درصد تشکیل میوه و عملکرد تولید میوه در نهال­های پیوندی سه ساله ارزیابی شد. بررسی ظاهری درختان در طی سال­های اولیه مورد بررسی نشان دهنده رشد، استقرار و وضعیت ظاهری مطلوب ارقام گلابی پیوند شده روی پایه’ پیرودوارف‘ بود. ارقام و پایه­های مورد مطالعه به­طور معنی­داری رشد و عملکرد میوه گلابی را در ترکیب­های مختلف پیوندی تحت تاثیر قرار دادند. در هر دو سال مورد مطالعه ارتفاع و رشد رویشی شاخه­های فصل جاری هر دو رقم روی پایه ‘OH×F۶۹’ به­طور معنی­داری بیشتر از پایه ’پیرودوراف‘ بود، با این وجود در هر دو رقم بیشترین قطر تنه در پایه ’پیرودوارف‘ مشاهده گردید. بررسی زمان آغاز گلدهی و رسیدگی میوه­ها در ترکیب­های مختلف پیوندی نشان داد که این صفات تنها تحت تاثیر رقم بوده است و در رقم ’درگزی‘ گلدهی و رسیدگی میوه­ها دیرتر از رقم ’بیروتی‘ صورت گرفت. اگرچه تعداد گل در هر درخت تنها تحت تاثیر رقم مورد مطالعه بود اما اثرات متقابل رقم × پایه بر درصد تشکیل میوه اولیه و نهایی و عملکرد میوه معنی­دار بود. درصد تشکیل میوه اولیه و نهایی در رقم ’درگزی‘ بر روی پایه ’پیرودوراف‘ به ترتیب ۹۱/۴۵ و ۸۶/۴۷ درصد بیشتر از پایه ‘OH×F۶۹’ بوده است. در هر دو رقم بیشترین عملکرد میوه (۵۱/۳ کیلوگرم در هر درخت) در نهال­های پیوندی روی پایه ’پیرودوارف‘ مشاهده گردید. بر روی این پایه عملکرد میوه در رقم ’درگزی‘ ۳۹/۲ برابر بیشتر از رقم ’بیروتی‘ بود. بر اساس نتایج به­دست آمده جهت کنترل رشد رویشی و دستیابی به بیشترین عملکرد میوه در شرایط آب و هوایی منطقه مورد مطالعه، پیوند رقم ’درگزی‘ بر روی پایه ’پیرودوارف‘ پیشنهاد می­گردد.

پایه پیرودوارف, ترکیب پیوندی, درصد تشکیل میوه, رقم درگزی, گلدهی