رسول قربانی - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
پوران کرباسی - دکترای گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
مهدیه طاهونی - دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

رشد شهری فرآیند پیچیده ای است که در مراحل و زمان های مختلف تحت تاثیر نیروهای خاص اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی، مدیریتی و طبیعی است. امروزه رشد سریع شهری درحال تبدیل شدن به یک مشکل جدی در بسیاری از کشورهای درحال توسعه و به عنوان یکی از مباحث مهم مربوط به تغییرات زیست محیطی قرن ۲۱ در مناطق شهری مطرح شده است. برای جلوگیری از نابودی اکوسیستم ها و شبکه های اکولوژیک شهری، اصطلاح مدیریت رشد شهری مطرح شده است که از طریق سیاست ها و مقرراتی رشد و توسعه ی شهری را هدایت و کنترل می کند. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف در زمره ی تحقیقات کاربردی و ازلحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی است. در این پژوهش جهت گردآوری اطلاعات موردنیاز از دو شیوه ی کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جهت دستیابی به متغیرهای تحقیق به مرور پیشینه ی پژوهش  پرداخته شد، بعد متغیرهای به دست آمده از طریق مصاحبه با متخصصان، مورد بررسی قرار گرفت. درنهایت ۴۱ متغیر در قالب ۴ شاخص سیاسی- مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی و طبیعی با بهره گیری از روش دلفی و پویش محیطی شناسایی شد. سرانجام در قالب پرسشنامه به شکل ماتریس ۴۱ *۴۱ طبق نمونه گیری هدفمند در اختیار ۱۵ نفر از کارشناسان و متخصصان قرار گرفت. برای ارزیابی متغیرهای تحقیق و پایایی سوالات از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده که با مقدار ۸۰۶/۰، همواره بیش از ۷/۰ برآورد شده است. سپس با استفاده از نرم افزارهای میک مک و سناریوویزارد مورد تحلیل قرار گرفت، که ۱۳ گویه  به عنوان پیشران های اصلی و کلیدی موثر مدیریت بر رشد شهری شهر مراغه شناسایی شدند که عبارتند از : طرح مسکن مهر، مالکیت زمین، تغییر کاربری زمین، ادغام روستاهای پیرامون در شهر، خانه های دوم در باغات و مزارع، گسترش زیرساخت ها و شبکه های ارتباطی، انتقال مراکز اداری و توسعه خدمات محور متصل به شهر، طرح های آماده سازی و ایجاد شهرک سازی متصل و منفصل، طرح های جامع شهری (منطقه بندی)، تعاونی مسکن ادارات و سازمان ها، عدم نظارت بر ساخت و ساز، افزایش قیمت مسکن و زمین، سیاست های دولت در بازار زمین و مسکن. درنهایت این ۱۳ گویه در ۳۹ وضعیت احتمالی با استفاده از نرم افزار سنایروویزارد مورد بررسی قرار گرفت. درنهایت  ۲۳ سناریو باورکردنی در زمینه ی وضعیت مدیریت رشد شهری مراغه ارائه گردید که دو سناریو ۳ و ۱۲ بهترین سناریو جهت مدیریت رشد شهر مراغه بر پایه ی  شبکه های اکولوژیک است.

مدیریت رشد شهری, شبکه های اکولوژیک, آینده پژوهی, مراغه