افشین ابراهیمی - استادیار گروه بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
محمد مهدی امین - استادیار گروه بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
ابوالفضل فراهانی - مدیر آزمایشگاه محیط زیست شرکت فرآوری مواد معدنی ایران
مهدی حاجیان - استادیار گروه بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

نمونه برداری غیر فعال عبارت است از انتقال ماده مورد آنالیز در نتیجه نیروهای محرک مختلف مانند گرادیان های غلظت ، فشار ، دما و نیروی الکتروموتیو که می توانند به گرادیان های اصلی بالقوه شیمیایی کاهش یابند. هدف از این مطالعه کاربرد روش نمونه برداری غیر فعال با کمک غشاهای نیمه تراوابرای آنالیز آفت کش های کلره در منابع آب زیرزمینی منطقه لنجان اصفهان می باشد. روش بررسی : در این مطالعه ضمن کارگذاری غشاهای نیمه تراوابا روزنه های مولکولی 12000 دالتون و قطر مسطح 3/2 سانتیمتر حاوی روغن تری اولئین در چاههای نمونه برداری به مدت 21 اقدام به نمونه برداری غیر فعال جهت آنالیز آفت کش های کم مقدار کلره گردید. همزمان با این روش اقدام به نمونه برداری لحظه ای نیز شد و نتایج با هم مقایسه گردید. آفت کشهای کلره جذب شده از منابع آب به روغن تری اولئین به روش استخراج فاز جامد ،جداسازی شده و توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی با اشکار ساز طیف سنج بدام اندازنده الکترون (GC-ECD) انالیز گردید. یافته ها : غلظت افت کشهای کلره شامل د.د.ت و مشتقات آن ، گاما کلردان ، اندوسولفان 1 و 2 آلفا و بتا ، آلدرین ، اندرین ، هپتاکلراپوکسید ، و دلتا BHC در محدوده صفر تا 1000 نانو گرم در لیتر تعیین مقدار گردید. در آنالیز نمونه های آب به روش نمونه برداری متداول و بصورت لحظه ای ، غلظت آفت کش های کلره در حد قابل تشخیص نبود. نتیجه گیری : اجرای روش نمونه برداری غیر فعال نشان داد که آفت کش هایی که در روش سنتی نمونه برداری فعال توسط آنالیز دستگاهی قابل تشخیص نبود ، با استفاده از روش غیر فعال تا حد نانو گرم قابل اندازه گیری است. این مطالعه اولین تلاش تحقیقاتی برای بومی سازی این روش نوین در کشور ( نوآوری در ایران) ، در زمینه جداسازی آفت کش ها از منابع آب ، محسوب می شود.

نمونه برداری غر فعال ، آب های زیرزمینی ، ترکیبات آلی کم مقدار ، آفت کش های کلره