اسکندر حیدری - مربی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

پژوهشهای گردشگری در سالهای اخیر شاهد علاقه روزافزون و شدید محققان به بررسی همکاری ذینفعان گردشگری از طریق تحلیل شبکه اجتماعی بودهاند. بااین حال، ما پس از بررسی نظام مند ادبیات این حوزه دریافتیم که این آثار توجه چندانی به انواع روابط تشکیل دهنده شبکه های مقصد گردشگری و به ویژه نحوه تعامل این روابط با یکدیگر نداشته اند. هدف پژوهش فعلی اتخاذ رویکرد شبکه چندلایه برای تفکیک شبکه های ذینفعان از مقاصد گردشگری و تحلیل ساختار لایه های همکاری متمایزی که پیرامون فعالیتهای مختلف گردشگری شکل گرفته اند و بررسی وابستگیهای متقبل میان آنها است. دو مطالعه موردی از مقاصد گردشگری که یکی از آنها نماینده مقاصد نوظهور (کندوان) و دیگری نماینده مقاصد راکد (جلفا) بود پیشزمینه این تحلیل را تشکیل میدهند. از نظر روش انجام پژوهش نیز برای کشف جنبه های عمومی و عمیق همکاری ذینفعان از تحلیل شبکه اجتماعی و تحلیل آماری غیرپارامتری استفاده کرده ایم. یافته های اصلی این پژوهش تفاوتهای قابل توجه اندازه و ساختار لایه ها همکاری ناشی از هریک از فعالیتهای گردشگری و همچنین وابستگی متقابل و قابل توجه لایه های همکاری مختلف به یکدیگر را نشان دادند. در این پژهش علاوه بر موارد دیگر نشان دادیم که گروه های ذینفعی که در تولید محصولات با یکدیگر همکاری میکنند در زمینه تبادل دانش نیز با یکدیگر همکاری خواهند داشت در حالی که ذینفعان که در طراحی سیاستها و راهبردها همکاری دارند نیز در زمینه دسترسی به منابع مالی و توسعه پروژه های مشترک نیز با یکدیگر همکاری خواهند کرد. این پژوهش با اشاره به انواع روابطی که یکدیگر را تقویت می کنند پیامدهایی برای نظریه سازی و مدیریت مقاصد گردشگری به همراه دارد که ممکن است مزایای همکاری مقاصد مختلف گردشگری با یکدیگر را در صورت مدیریت مناسب آنها بیشینه سازند.

همکاری، تحلیل شبکه اجتماعی، مدیریت مقصد گردشگری، ذینفعان گردشگری