الهام حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه دولتی شیرازداور حقوقی و عضو سامانه جامع داوری حقوقی ایران

این مقاله به بررسی اثر جهل حکمی بر مسئولیت کیفری در فقه و قانون جدید مجازات اسلامی می پردازد. به این سوال پاسخ می دهد که، اثر جهل حکمی بر مسئولیتکیفری مرتکب در قوانین ایران در جرایم مستوجب حد، قصاص تعزیر و مجازات های بازدارنده چگونه است. در قانون مجازات اسلامی، جهل به حکم مانع مجازاتنمی باشد، ولی با قید مگر اینکه نشان از استثنائی عام دارد و روح این ماده با اصولکلی حقوقی و احکام قوانین گذشته کاملا مخالف است و در واقع رویه قضاییگذشته را نسخ کرده است بدون اینکه محدوده تاثیر جهل به حکم را هم مشخص نماید و در رابطه با جرایم مستوجب حد تاثیر عام دارد و در تمام اقسام جهل حکمیاعم از قصوری و تقصیری و اعم از جاهل ملتفت و غیر آن جاری است و در مورد جرایم مستوجب قصاص، جهل حکمی توسط قاعده درء سبب سقوط قصاص نیست،بلکه عدم اجرای قصاص می بایست توسط ادله و اصول دیگر ثابت گردد. در نهایت در جرایم موجب تعزیر و مجازات های بازدارنده، جهل به حکم رافع مجازاتاست به شرط آنکه جاهل، مقصر ملتفت نباشد. در این مقاله که به روش صورت توصیفی و تحلیلی می باشد نتایج تحقیق نشان می دهد که، به لحاظ ایجابی، تاثیر جهل در رفع مسئولیت کیفری، یک کار دقیق قضایی و فقه است که باید در پذیرش آن به قدر متیقن اکتفا گردد

مسئولیت کیفری، قانون مجازات اسلامی، جهل حکمی، فقه، حدود، تعزیرات، دیات