حسن شاهمیرزالو - گروه آموزشی مدیریت رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی، تهران،
حسن رفیعی - گروه آموزشی مدیریت رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی، تهران،
میرطاهر موسوی - مرکز تحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی، تهران، ایران
غلامرضا قائدامینی هارونی - مرکز تحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی، تهران، ایران
زهرا حسینی صفا - گروه علوم قرآنی، دانشگاه علوم قرآن و حدیث، تهران، ایران

سابقه و هدف: دین عاملی تاثیر گذار در نوع نگرش انسان به خود، محیط پیرامون و هدف زندگی محسوب می شود که تاثیر فراوانی در همه ی ابعاد زندگی بشر دارد. با وجود این اهمیت، تعریف حوزه، تعیین مفاهیم و مولفه های دین و دین داری با ابهامات نظری و روشی روبه رو است که ریشه ی بسیاری از این ابهامات در نبود ابزار مناسب اندازه گیری نهفته است. ازاین رو، تهیه ی ابزار اندازه گیری معتبر و روا نخستین و مهم ترین گام در حوزه ی سنجش دین داری است. هدف اصلی این پژوهش ساخت، اعتبار یابی و روایابی ابزار بومی سنجش دین داری است. روش کار: این مطالعه ی روش شناختی از نوع ابزارسازی است. پس از مطالعه ی اسنادی، تهیه ی چارچوب نظری و بانک سوالات و همچنین بررسی روایی، پرسش نامه ی محقق ساخته ی دین داری در اختیار نمونه ی ۵۰۰ نفری از شهروندان ۱۸ سال به بالای مناطق بیست ودوگانه ی شهر تهران قرار گرفت. جامعه ی هدف با استفاده از روش های نمونه گیری تصادفی و طبقاتی و متناسب با جنسیت، سن و پهنه ی محل سکونت انتخاب شد. از داده های به دست آمده برای به دست آوردن تحلیل عاملی اکتشافی، آلفای کرونباخ، روایی و پایایی پرسش نامه، شاخص های برازش و در نهایت معرفی پرسش نامه ی دین داری استفاده شد. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: بر اساس نتایج تحلیل عاملی اکتشافی (۰۸/۰=RMSEA، ۸۶۹/۰=GFI و ۹۰۷/۰=CFI) که دارای برازش مناسبی بود، هفت عامل تبیین کننده ۶/۶۵ درصد از واریانس کل دین داری را در بر می گرفت. علاوه براین، همسانی درونی (۸۳/۰=α) و همسانی در طول زمان ابزار نشان داد که پرسش نامه ی نهایی ۲۱ سوالی دین داری دارای پایایی پذیرفتنی بود. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان می دهد پرسش نامه ی محقق ساخته ی دین داری ایرانیان مسلمان دارای روایی سازه و پایایی پذیرفتنی است و می توان از آن برای سنجش دین داری در جوامع اسلامی استفاده کرد.

پایایی در طی زمان، دین داری، روایی سازه، همسانی درونی