لیلی مازار - دانشجوی دکتری آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
محمد اسدپور - دانشیار آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران
هادی اسلامی - استادیار، مرکز تحقیقات محیط کار، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران
مصطفی نصیرزاده - استادیار آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات محیط کار، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران

زمینه و هدف : با توجه به نقش کلیدی محیط زیست در زندگی انسان و لزوم حفظ آن، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مستعد کننده، قادر کننده و تقویت کننده رفتارهای زیست محیطی به روش مرور نظام مند انجام گردید.مواد و روش ها : جستجوی الکترونیکی مقالات مرتبط با عوامل مستعدکننده، قادر کننده و تقویتکننده ی مربوط به رفتارهای زیست محیطی در پایگاه های اطلاعاتی Science direct ،Scopus ،PubMed ،Web of science از ابتدای ژانویه سال ۲۰۱۵تا ابتدای آوریل ۲۰۲۱انجام و در مجموع ۳۳۰۸مقاله به دست آمد. پس از ارزیابی آن ها بر اساس معیارهای ورود و خروج، ۴۸مقاله واجد شرایط، مورد بحث و بررسی نظام مند قرار گرفت.نتایج : از مهمترین عوامل مستعد کننده ذکر شده در این مطالعات می توان به دانش، نگرش، باورهای شخصی، هنجارها و ارزش ها، خودکارآمدی و کنترل رفتاری درک شده و از مهمترین عوامل قادرساز می توان به قصد رفتاری، اقدامات پایدار، کارآمدی پاسخ، کارآمدی جمعی و مسئولیت پذیری اجتماعی و از مهمترین عوامل تقویت کننده می توان به مشوق ها، حمایت های عاطفی، هنجارهای اجتماعی و شبکه های اجتماعی اشاره نمود.نتیجه گیری: با توجه به تاثیر عوامل مختلف بر رفتارهای زیست محیطی، اعمال نگاه کل نگر و استفاده از مدل PRECEDE - PROCEED برای طراحی، اجرا و ارزشیابی مداخلات زیست محیطی-رفتاری پیشنهاد می گردد.

محیط زیست، رفتار، مرور نظام مند، ارزیابی آموزشی