مرتضی ضرابی - دانشجوی کارشناس ی ارشد علوم و مهندس ی آب، دانشگاه فردوسی مشهد
ابوالفضل مساعدی - استاد گروه علوم و مهندس ی آب، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه فردوسی مشهد
سید مجید هاشمی نیا - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه فردوسی مشهد
محمد قبائی سوق - دکتری علوم و مهندسی آب، شرکت مدیریت منابع آب ایران ، تهران

خشکسالی یک پدیده پیچیده آب و هوائی است که به عنوان بخش جدایی ناپذیر نوسانات اقلیمی محسوب می شود و می تواندبخش های وسیعی از عرصه های کشاورزی، منابع آب، محیط زیست و فعالیت های اقتصادی-اجتماعی را دچار مشکل کند. دراین پژوهش به منظور بررسی بیشتر نقش تبخیر-تعرق پتانسیل در پایش خشکسالی، مقادیر دو شاخص SPI و SPEI ، درمقیاس های زمانی مختلف و طی یک دوره ی آماری ۶۱ ساله ۲۰۲۰-۱۹۶۰ در پنج ایستگاه سینوپتیک واقع در پنج اقلیم مختلف کشور تعیین و ضریب همبستگی بین آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پایش خشکسالی در ایستگاه بندر انزلی حاکی از آنبود که این دو شاخص وقایع خشکسالی /ترسالی را مشابه یکدیگر نشان می دهند و شاخص های مذکور دارای ضریب همبستگیبسیار بالایی با یکدیگر می باشند. این امر بیان کننده تاثیر ناچیز تبخیر-تعرق پتانسیل بر پایش خشکسالی در نواحی مرطوبمی باشد. در ایستگاه زاهدان نیز کمترین مشابهت بین این دوشاخص حاکم بود که دلیل آن را می توان در میزان تبخیر-تعرقبالای مناطق گرم و خشک و تاثیر زیاد این متغیر در رخداد وقایع خشکسالی /ترسالی دانست. نتایج نشان داد که هرچه از اقلیم های مرطوب به سمت اقلیم های خشک حرکت کنیم، نقش تبخیر-تعرق پتانسیل در رخداد وقایع خشکسالی /ترسالی بیشترمی شود. به طور کلی میتوان نتیجه گیری کرد که شاخص SPEI با در نظر گرفتن متغیر تبخیر-تعرق پتانسیل، می تواند در شناساییو پایش خشکسالی به ویژه در مناطق خشک با تبخیر-تعرق بالا، اطلاعات جامعتر و دقیق تری را در اختیار قرار دهد

خشکسالی، تبخیر-تعرق پتانسیل، شاخص SPI ، شاخص SPEI ، ضریب همبستگی