رضا خاکور
مسعود شمس بخش
رضا پوررحیم - تهران، بزرگراه شهید چمران، خیابان یمن (تابناک)، جنوب به شمال نرسیده به انتهای خیابان، سمت راست، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، بخش

به منظور شناسایی و تعیین فراوانی بیماری های ویروسی مهم مزارع سیب زمینی استان خوزستان در طول فصول زراعی سال های ۷۸-۱۳۷۷ از مناطق مختلف استان مزبور به طور تصادفی نمونه برداری شد. نمونه های جمع آوری شده با استفاده از آزمون سرولوژیکی الایزا (ELISA) و روش های گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که هر شش ویروس مورد مطالعه در استان خوزستان شیوع دارد، به طوریکه ۷۴ درصد نمونه ها به ویروس  Y(PVY)، ۶۸ درصد به ویروس S (PVS)، ۴۴ درصد به ویروس PVX) X)، ۲۵ درصد به ویروس پیچیدگی برگ (PLRV)، ۲۲ درصد به ویروس M (PVM) و ۵/۱۱ درصد به ویروس موزائیک یونجه (AMV) آلوده بودند. به منظور تعیین سویه های سه ویروس PVY ، PVX و AMV از نمونه هایی که بر اساس نتایج آزمون الایزا فقط به یک ویروس آلوده بودند، تعداد ۲۵ جدایه PVY ، هفت جدایه PVX و سه جدایه AMV انتخاب و با استفاده از گیاهان معرف مناسب از لحاظ زیستی خالص گردیدند. بر اساس نتایج واکنش گیاهان معرف و اختلاف در قدرت انتقال جدایه های مختلف ویروس توسط شته، ۲۵ جدایه PVY متعلق به سه گروه نژادی  PVYO، PVYN و PVYC بودند. همین مطالعات در مورد هفت جدایه ویروس PVX نشان داد که به غیر از یک جدایه که دارای علائم متفاوت در روی گیاهان سلمه سفید (Chenopodium album L.) و سلمه تره (Chenopodium quinoa Wild) بود، همگی از لحاظ زیستی مشابه هستند. مطالعات مشابه در مورد سه جدایه ویروس موزائیک یونجه AMV)) نیز نشان داد که هر سه جدایه دارای خصوصیات یکسان و متعلق به نژاد کالیکو (Calico) هستند. این جدایه های AMV از لحاظ زیستی به دو گروه تقسیم شدند: یک گروه در روی گیاه لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) و لوبیا چشم بلبلی L.) Vigna unguiculata) علائم سیستمیک تولید کردند در حالیکه گروه دوم فقط توانستند روی این گیاهان لکه موضعی ایجاد نمایند.  

سیب زمینی, ویروس, فراوانی, سویه ویروس