مجید کوششی - استادیار جمعیت شناسی دانشگاه تهران (نویسنده مسئول)
رضا ریحان - دانش آموخته کارشناسی ارشد جمعیت شناسی دانشگاه تهران

مواجهه صندوق های بازنشستگی با عدم توازن دریافتی ها و پرداختی ها و نگرانی از ورشکستگی آن ها در دوره ای که «پنجره فرصت جمعیتی» یا «سود جمعیتی» نامیده می شود، یک تناقض تامل برانگیز است. درحالی که حتی در شرایط ثبات جمعیتی، عوامل مختلفی می تواند بر دریافتی ها و/یا پرداختی ها و توازن آنها اثر بگذارد، انتساب همه مشکلات به تغییرات جمعیتی ناروا است. حق بیمه دریافتی به عنوان بخش مهمی (بیش از۹۰ درصد) از دریافتی های صندوق تامین اجتماعی، متاثر از سازوکارهای اقتصادی- بیمه ای و جمعیتی- اجتماعی است. هدف این مقاله، برآورد و تحلیل خسارت های مالی ناشی از مرگ بیمه شدگان در سنین فعالیت برای صندوق تامین اجتماعی است. این برآورد و تحلیل با استفاده از داده های ثبتی مرگ، داده های سازمانی مستخرج از سازمان تامین اجتماعی و سرشماری سال های ۱۳۹۰و ۱۳۹۵، و به کارگیری جدول عمر چندکاهشی انجام می شود. نتایج نشان می دهد که چهار علت اصلی مرگ (بیماری های قلبی-عروقی، سرطان ها، غدد، تغذیه و متابولیک و حوادث غیرعمد) در مجموع، ۳۷۵ هزار سال از عمر ایرانی های در سنین فعالیت می کاهد. حدود دوسوم از این سال های از دست رفته، فقط در اثر مرگ زودرس ناشی از بیماری های قلبی-عروقی و حوادث غیرعمد رخ می دهد. این تعداد سال های عمر از دست رفته، در سال ۱۳۹۴، برای بیمه شدگان ۶۴-۱۵ ساله، مجموعا حدود ۳۳۰۶ میلیارد ریال به صندوق تامین اجتماعی خسارت وارد کرده است.

صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی, دریافتی های بیمه ای, جدول عمر چندکاهشی, حوادث غیرعمدی