رسول صادقی - استادیار جمعیتشناسی دانشگاه تهران و محقق موسسه مطالعات جمعیتی کشور
محمدجلال عباسی شوازی - استاد جمعیتشناسی دانشگاه تهران و رئیس موسسه مطالعات جمعیتی کشور

مهاجرت بازگشتی موضوعی مهم اما کمتر مطالعه شده در مطالعات مهاجرتی است. مقاله پیشرو بهدنبال بررسی بازگشت به افغانستان یا ماندن در ایران و عوامل تعیین­کننده آن در میان جوانان افغانستانی است. دادههای تحقیق با اجرای پیمایش نمونه­ای و به شیوه مصاحبه رو دررو با ۶۲۰ جوان افغانستانی ۲۹-۱۵ ساله ساکن در شهرهای تهران و مشهد گردآوری شد.  نتایج بیانگر تمایل و قصد پایین جوانان افغانستانی (بویژه نسل دوم مهاجران) به بازگشت به کشورشان و ماندگاری اکثر آنها در جامعه ایران به­ویژه در برهه زمانی کوتاهمدت و میانمدت است. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد عوامل مختلفی نظیر جنسیت، تحصیلات، وضعیت نسلی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانوار، طول مدت اقامت خانواده در ایران، الگوهای سازگاری، رضایت اجتماعی، تجربه تبعیض، و بستر محله­ای و شهری بر گزینهها و استراتژی­های مختلف مهاجرتی جوانان افغانستانی تاثیرگذارند. بطور کلی از مقاله میتوان نتیجه گرفت که مهاجرت بازگشتی نه تنها تحتتاثیر عوامل فردی و جمعیتشناختی است، بلکه به شدت تحتتاثیر عوامل و بسترهای زمینهای و ساختاری است. 

مهاجرت بازگشتی, استراتژی مهاجرتی, ماندن در ایران, ادغام اجتماعی, مهاجران افغانستانی