جعفر محقق نیشابوری - بخش تحقیقات سن گندم، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور
مریم فروزان - بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران
میررضا جمشیدی - ۳بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران.

رابطه بین انبوهی جمعیت پوره ها و حشرات کامل سن معمولی گندم، Eurygaster integriceps، و درصد سن زدگی دانه ها ، در شرایط طبیعی زارعین، معیاری را برای تعیین تراز زیان اقتصادی (EIL) مشخص می کند. بدین منظور در استان های آذربایجان غربی و لرستان هریک سه مزرعه دیم از ارقام سرداری و آذر۲ طی سه سال بررسی شد. نمونه برداری از انبوهی جمعیت پوره ها و حشرات کامل سن، به دو روش کادراندازی و تورزنی (هریک در ۲۵ کرت بیست متر مربعی) در ماه آخر رشد گندم صورت پذیرفت. سپس نز دیک برداشت محصول در هر کرت با نمونه گیری از ده سنبله گندم درصد سن ز دگی دانه ها تعیین شد. از آزمون های همبستگی (correlation) و رگرسیون رابطه میان میانگین انبوهی جمعیت سن و درصد سن ز دگی در کرت ها در ارقام یادشده به دست آمد. داده ها به کمک مدل های مختلف توسط نرم افزار TableCurve ۲D برازش داده شد. برای رقم سرداری مدل های نمایی (در کادر و تور) و برای رقم آذر۲ مدل های توانی (کادر) و نمایی (تور) برازش بهتری را نشان دادند. میانگین انبوهی جمعیتی که بتواند خسارت دو درصد به دانه های گندم وارد کند در ارقام سرداری و آذر۲ به ترتیب برای کادر ۲۵/۳ و ۸۸/۲ عدد سن در متر مربع و برای تور ۳/۴ و ۸۲/۲ عدد سن در پنج عدد تور یک طرفه برآورد شد. بر این اساس تراز زیان اقتصادی پوره ها و حشرات کامل نسل بهاره سن گندم برای سطوح مختلف سن زدگی دانه ها بحث شد.

برآورد خسارت, مدل های غیرخطی خسارت- انبوهی, سن معمولی گندم Eurygaster integriceps