سمیرا شاملی - دانشجوی دکتری- گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم کشاورزی وصنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
فرشاد رخشنده رو - گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم کشاورزی وصنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمد رضا صفرنژاد - بخش تحقیقات ویروس شناسی، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
سیده ساناز رمضانپور - گروه بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

ویروس مخطط توتون (Tobacco streak virus) یکی از مهم ترین ویروس های مخرب محصولات زراعی بوده و به عنوان عامل سوختگی جوانه های سویا در نقاط مختلف دنیا گزارش شده است. در این پژوهش، واکنش ارقام رایج سویا در شمال کشور نسبت به این ویروس و تاثیر احتمالی آن بر سویا در شرایط گلخانه ارزیابی شد. پژوهش به صورت طرح کاملا تصادفی در قالب فاکتوریل با دو تیمار جدایه های ویروس (جدایه های سویا، ماش و آفتابگردان) و ارقام سویا (ویلیامز، امیر، کتول، سامان، ساری) در سه تکرار انجام شد. برای اثبات آلودگی بوته ها از آزمون الایزای مستقیم با استفاده از آنتی سرم چند همسانه ای TSV و واکنش زنجیره ای پلیمراز با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ویروس استفاده شد. نتایج نشان داد جدایه های ویروس به طور معنی داری باعث کاهش ارتفاع بوته ها، کاهش تعداد گره ها  و کاهش تعداد غلاف های سالم شدند. ارقام نیز دارای تاثیرمعنی دار برشاخص های رشدی ارتفاع بوته ، تعداد گره، تعداد غلاف سالم، و وزن تر بوته ها بودند. کمترین میزان تفاوت شاخص های رشدی و میزان غلاف بندی نسبت به نمونه شاهد در رقم ویلیامز و بیشترین آنها در ارقام امیر و کتول مشاهده گردید. شدت علایم ایجاد شده توسط جدایه سویا بیشتر از دو جدایه ماش و آفتابگردان بود. نتایج حاکی از تاثیر معنی دار جدایه های ویروس و ارقام بر غلاف بندی سویا بود.  

غلاف بندی سویا, گلخانه, ویروس مخطط توتون (TSV)