عادل اله یاری - دانشجوی دکترای تاریخ ایران قبل از اسلام در دانشگاه تهران، تهران، ایران

مورخان اسکندر گزارش­ داده اند فاتح مقدونی هنگام گشودن سرزمین­ های ایرانی، به خاطره کورش بزرگ بنیان­گذار شاهنشاهی هخامنشیان، ادای احترام می­ کرد. اینکه نابود کننده فرمانروایی هخامنشیان هواخواه بنیان­گذار آن شاهنشاهی باشد، درخور تامل است؛ هر­چند پیشتر برخی مورخان اشاره کرده بودند که فاتح مقدونی همزمان با نبرد­هایش، می­کوشید شایستگی خود را برای جانشینی شاهان هخامنشی نشان دهد. مسئله این است که بررسی کارنامه اسکندر مقدونی در برخورد با خاطره بنیان­گذار شاهنشاهی هخامنشیان، تا چه اندازه اجازه چنین برداشتی را که مورخانش ادعا کرده­اند، به ما می­ دهد؟ آیا به راستی اسکندر دوست­دار کورش بزرگ بود؟ نگارنده مقاله پیش­ رو با استفاده از منابع کهن و با تمرکز بر گزارش­ هایی که به گونه ­ای جهانگشای مقدونی را در پیوند با خاطره کورش بزرگ قرار داده ­اند، نشان داده است که فاتح مقدونی با توجه به تربیت یونانی­اش و آگاهی گسترده ­ای که از ساختارهای قدرت و مشروعیت شاهان هخامنشی داشته، نسبت به موقعیت سیاسی خود، پیش و پس از مرگ داریوش سوم برخوردی کاملا دوگانه و درواقع سیاسی، با خاطره بنیان­گذار شاهنشاهی هخامنشیان کورش بزرگ داشته است.

هخامنشیان, کورش بزرگ, اسکندر مقدونی, خاطره بنیان گذار