سعید احمدی نقدهی - گروه آگرواکولوژی; واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران
اکبر قاسمی کهریزه - گروه گیاه پزشکی; واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران
محمود پوریوسف میاندوآب - گروه زراعت و آگرواکولوژی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

سوسک کلرادوی سیب­زمینی، Leptinotarsa decemlineata (Say)(Col.: Chrysomelidae)، یکی از مهم ترین آفات برگخوار سیب­زمینی و سایر گیاهان خانواده  Solanaceaeمانند بادنجان و گوجه­فرنگی در اکثر مناطق دنیا می­باشد. به­منظور مقایسه میزان مقاومت چهار گونه زراعی سیب­زمینی، بادنجان، گوجه­فرنگی و فلفل نسبت به خسارت این آفت، آزمایش­هایی در شرایط مزرعه­ انجام گرفت. در یک سری آزمون در مزرعه تعداد حشرات کامل جلب شده به هر یک از گونه­های مورد بررسی به­عنوان شاخص آنتی­زنوز تعیین گردید. برای بررسی مکانسیم آنتی­بیوز ارقام در گلدان­ها کشت شدند و در روی هر گلدان شاخه­های تیمار را به­وسیله قفس­های آستینی پوشانده و در درون هر قفس آستینی تعداد ۱۵ عدد لارو سن اول تازه تفریخ، رهاسازی و مورد پرورش قرار گرفتند. وزن لاروها در روز دهم پس از رهاسازی، درصد تلفات دوره­های لاروی و شفیرگی و نیز طول دوره­های مزبور به­عنوان شاخص­های آنتی­بیوز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای مقایسه میزان تحمل ارقام، دو آزمایش مزرعه­ای تیمار و شاهد در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی انجام شد. در دوره­های رشد معین روی هر بوته در تمامی گونه­های آزمایش تیمار، تعداد ۲۵ عدد لارو سن ۲ و اوایل سن ۳ رهاسازی گردید. هر گونه بوسیله توری از گونه مجاور ایزوله شد. در شاهد آلوده­سازی صورت نگرفت. در آخر فصل زراعی محصول تولیدی در بلوک­های تیمار و شاهد برداشت و میزان کاهش عملکرد هر یک از ارقام نسبت به شاهد تعیین گردید. تجزیه ی واریانس داده­های آزمون(انتخاب میزبان) نشان داد که از نظر تعداد سوسک­های مستقر شده روی بوته­ها، بین گونه­های مورد بررسی اختلاف معنی­دار وجود داشت (۰/۰۰۰۱>P ). تجزیه واریانس داده­های آزمایش آنتی­بیوز نشان داد که در مورد تمامی صفات مورد بررسی اختلاف میان گونه­های مورد بررسی معنی­دار بود (P < ۰.۰۵). براساس مقایسه ی میانگین­ها، بیشترین تلفات دوره رشد و نموی و بیشترین طول دوره­های رشد و نموی آفت روی فلفل دیده شد. تجزیه واریانس داده­های آزمایش تحمل نشان داد که در مورد تمامی صفات مورد بررسی بین گونه­های مورد بررسی اختلاف معنی­دار وجود داشت (P < ۰.۰۱ ). بین صفات کاهش عملکرد محصول و میزان برگ خوردگی همبستگی مثبت معنی­دار مشاهده شد (P < ۰.۰۱).

antibiosis, Antixenosis, Colorado potato beetle, Eggplant, Pepper, Potato, resistance, tolerance, tomato