اولین گزارش سرخرطومی (Ischnopterapion subglabrum (Desbrochers, ۱۸۷۰) (Col.: Apionidae بذرخوار گون ها از ایران (گزارش کوتاه علمی)

در بررسی حشرات بذرخوار گون های مراتع استان آذربایجان شرقی، در تابستان سال ۱۳۸۹ نمونه هایی از بذور آلوده به بذرخوار گونه های گون Astragalus onobrychis L. و A. aureus Wildبه ترتیب در مراتع منطقه هوراند (ارتفاع ۱۳۰۰ متر) و پیست اسکی سهند (ارتفاع ۲۴۰۰ متر) جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. نگهداری آن ها در آزمایشگاه (دمای حدود ۲۶ درجه سلسیوس و رطوبت نسبی حدود ۶۵ درصد) منجر به خروج گونه ای سرخرطومی بذرخوار از خانواده Apionidae گردید. سرخرطومی ها به الکل اتیلیک ۷۵% منتقل شده و سپس، توسط آقای Karel Schön در جمهوری چک به عنوان گونه Ischnopterapion subglabrum (Desbrochers, ۱۸۷۰) تعیین هویت گردید. این گونه متعلق به بالاخانوادهCurculionoidea ، خانواده Apionidae، زیر خانوادهApioninae ، قبیله Oxystomatini است (۱, ۴). با توجه به منابع در دسترس، این گونه برای اولین بار از ایران گزارش می شود. نمونه ها در کلکسیون حشرات موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور و نیز مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی نگهداری می شوند. قبلا تنها گونه M. insidiosuom از ایران گزارش شده بود که با توجه به تغییرات به عمل آمده در تاکسونومی سرخرطومی های Apioninae نام علمی آن Ischnopterapion insidiosuom خواهد بود. سایر نواحی پراکنش گونه مذکور کشورهای آسیای میانه و سوریه گزارش شده است. بطورکلی تا کنون حدود ۱۵ گونه از سرخرطومی های جنس Ischnopterapion Bokor در منطقه پالئارکتیک معرفی شده اند که تعداد زیادی از آن ها از کشورهای اروپایی گزارش شده اند اما با توجه به وجود اسامی مترادف متعدد و برخی مشکلات تاکسونومیکی در برخی از جنس های خانواده Apionidae، در رابطه با تعداد گونه های معرفی شده نمی توان نظر قاطعی بیان نمود (۲, ۳). گونه I. subglabrum تا کنون از بخش های جنوبی اروپای مرکزی و برخی کشورهای منطقه Levant (شامل سوریه، لبنان، اردن و فلسطین اشغالی) گزارش شده است (۳). از مشخصات ریخت شناختی گونه I. subglabrum به این موارد می توان اشاره نمود: بیشتر قسمت های بدن سبز متالیک، چشم های مرکب، آنتن ها و نوک پنجه ها قهوه ای. روستروم لوله ای کشیده با طول ۴/۱ و ۷/۱ برابر پیش گرده. در محل قاعده شاخک ها، روستروم در نرها اندکی عریض شده. شاخک ها باریک و کشیده. سطح پیش گرده دارای نقاط فرورفته درشت، در سمت قاعده دارای فرورفتگی طولی. بالپوش ها در سمت عقبی بدن عریض تر از وسط. سطح داخلی انتهای پیژیدیوم پوشیده از موهای سفید. سرخرطومی های جنسIschnopterapion  عمدتا بذرخوار گونه های مختلفی از گیاهان خانواده ی لگومینوز (Fabaceae) می باشند.

Keywords:

Ischnopterapion subglabrum