الهه شفیعی علویجه - دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
بهزاد حبیب پور - دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
سعید محرمی پور - گروه حشرهشناسی کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
آرش راسخ - دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

موریانه Microcerotermes diversus (Isoptera: Termitidae) مهم‎ترین آفت اقتصادی و مخرب ساختمانها در استان خوزستان است که از کلیه مواد حاوی سلولز تغذیه می‎کند. با توجه به اهمیت استفاده از مواد سازگار با محیط زیست نظیر اسانسها و عصارههای گیاهی با پتانسیل کاربرد در برنامه مدیریت تلفیقی آفات، در تحقیق حاضر سمیت تماسی و تدخینی اسانس اکالیپتوس در آزمونهای تونل‎زنی و تدخینی روی موریانه M. diversus مورد بررسی قرار گرفت. محدوده غلظت اسانس اکالیپتوس مورد استفاده در روش تونلزنی ۳/۰ تا ۶/۱% (گرم در میلی لیتر) و در روش تدخینی ۷/۰ تا ۶/۱% بود. نتایج نشان داد که اسانس مذکور در غلظت‎های به کار برده شده در روش تونلزنی به عنوان دورکننده عمل کرد و در غلظت‎های بالاتر از ۷/۰% علاوه بر اثر دورکنندگی، باعث افزایش مرگ و میر موریانهها گردید. در روش تدخینی، غلظت‎های به کار برده شده منجر به مرگ و میر موریانهها شد به طوری که با افزایش غلظت میزان مرگ و میر نیز افزایش یافت. با توجه به این نتایج می‎توان اسانس اکالیپتوس را به عنوان یک موریانه‎کش موثر پیشنهاد کرد.

اسانس اکالیپتوس, اثر تدخینی, تیمار خاک, ناحیه تونلزنی, Microcerotermes diversus