ندا شکراللهی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی- واحد دامغان
رضا پوررحیم - موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، صندوق پستی ۱۴۵۴، تهران ۱۹۳۹۵
شیرین فرزادفر - موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، صندوق پستی ۱۴۵۴، تهران ۱۹۳۹۵
سعید نظری - موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، صندوق پستی ۱۴۵۴، تهران ۱۹۳۹۵

به منظور تعیین پراکنش ویروس ایکس سیب­زمینی طی سال های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰، از مناطق کشت اصلی سیب زمینی در استان همدان شامل بهار، رزن و کبودرآهنگ بازدید و مجموعا ۴۵۶ نمونه برگی (تعداد ۱۳۲ و ۳۲۴ نمونه به ترتیب علائم­دار و تصادفی) از ۹ مزرعه جمع آوری شد. نتایج آزمون الایزا نشان دهنده آلودگی ۴۲ نمونه تصادفی با ویروس ایکس سیب زمینی بود. میزان وقوع آلودگی به این ویروس به ترتیب کاهش در مناطق بهار (۳/۱۸%)، رزن (۵/۱۲%) و کبودرآهنگ (۲/۹%) تعیین گردید. جهت بررسی خصوصیات مولکولی، ناحیه ژن پروتئین پوششی دو جدایه ایرانی IRN-HB۱ و IRN-HK۲ بترتیب از مناطق بهار و کبودرآهنگ بطول حدود ۷۵۰ جفت باز با استفاده از آغازگرهای اختصاصی تکثیر و توالی نوکلئوتیدی این قطعات تعیین گردید. آنالیز تبارزایی نشان داد که دو جدایه ایرانی مورد مطالعه در گروه اروپا-آسیا (Eurasia) قرار می گیرند و با جدایهPVX نخود فرنگی خویشاوندی نزدیکی داشتند. طول ژن پروتئین پوششی دو جدایه مورد بررسی ۷۱۴ نوکلئوتید بود که منجر به تولید یک پروتئین فرضی با ۲۳۷ آمینواسید می گردد. میزان همولوژی توالی نوکلئوتیدی ژن پروتئین پوششی بین ۷/۷۸ درصد با جدایه هلندی (رس شمار X۸۸۷۸۵) از گروه شماره دو تا ۲/۹۹ درصد با جدایه ایرانی (رس شمار FJ۴۶۱۳۴۳) و برای دو جدایه ایرانی ۱۰۰ درصد تعیین گردید. هر چند که جدایه های ایرانی مورد مطالعه در این بررسی در گروه اروپا-آسیا قرار گرفتند ولی هنوز مشخص نیست که آنها جدایه­های غالب این ویروس در ایران باشند. این اولین گزارش از آنالیز تبارزایی جدایه­های سیب­زمینی PVX از ایران واقع در منطقه mid-Eurasia می باشد.

ویروس ایکس سیب زمینی, تبارزایی, ایران